Nghèo đa chiều của hộ gia đình di cư: Minh họa qua cuộc khảo sát mức sống dân cư Việt Nam năm 2014 và 2016

1/ Thông tin bài báo

• Tên bài báo: NGHÈO ĐA CHIỀU CỦA HỘ GIA ĐÌNH DI CƯ: MINH HỌA QUA CUỘC KHẢO SÁT MỨC SỐNG DÂN CƯ VIỆT NAM NĂM 2014 VÀ 2016
• Tác giả: Nguyễn Thị Phương Thảo
• Số trang: 187-206
• Năm: 2019
• Nơi xuất bản: Tạp chí Khoa học Đại học Huế: Kinh tế và Phát triển
• Từ khoá: nghèo đa chiều, di cư, mức sống, hộ gia đình

2/ Nội dung chính

Bài báo nghiên cứu về tình trạng nghèo đa chiều ở các hộ gia đình có người di cư tại nơi đi (nơi xuất cư) ở Việt Nam, sử dụng phương pháp Alkire và Foster (AF) dựa trên dữ liệu từ Khảo sát Mức sống hộ gia đình Việt Nam năm 2014 và 2016. Nghiên cứu này phân tích nghèo đói theo năm chiều cạnh: giáo dục, y tế, nhà ở, điều kiện sống và tiếp cận thông tin. Kết quả cho thấy, mặc dù nghèo đa chiều đã giảm nhẹ trong giai đoạn 2014-2016, nhưng tỷ lệ hộ nghèo đa chiều vẫn cao gấp đôi so với tỷ lệ hộ nghèo dựa trên thu nhập/chi tiêu. Đáng chú ý, ở các hộ gia đình có người di cư, tỷ lệ tái nghèo và rơi vào nghèo đa chiều cao hơn so với tỷ lệ tái nghèo và rơi vào nghèo đơn chiều. Điều này cho thấy, sự di cư không phải lúc nào cũng là giải pháp để thoát nghèo hoàn toàn, đặc biệt khi xem xét các khía cạnh đa chiều của nghèo đói.

Nghiên cứu chỉ ra rằng, nghèo đa chiều thường tập trung ở các nhóm đối tượng dễ bị tổn thương như những hộ di cư ở các vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa, người dân tộc thiểu số, người cao tuổi và người nghèo đơn chiều. Thêm vào đó, sự thiếu hụt về “Điều kiện sống” (bao gồm các yếu tố như nguồn nước sạch, nhà vệ sinh hợp chuẩn) đóng góp lớn nhất vào chỉ số nghèo đa chiều chung, trong khi sự thiếu hụt về “Tiếp cận thông tin” lại có đóng góp ít nhất. Điều này cho thấy, bên cạnh việc tăng thu nhập, việc cải thiện các điều kiện sống cơ bản là yếu tố then chốt để giảm nghèo một cách bền vững và toàn diện cho các hộ gia đình có người di cư. Bài báo cũng nhấn mạnh rằng, tiền gửi từ người di cư gửi về tuy có giúp cải thiện thu nhập, nhưng không hoàn toàn xóa bỏ được tình trạng nghèo đa chiều, đặc biệt là với những hộ vốn đã có điều kiện sống khó khăn. Các vấn đề như trình độ học vấn thấp, tình trạng thiếu trường lớp cho trẻ em, chất lượng nhà ở kém, và khó khăn trong tiếp cận thông tin vẫn là những thách thức lớn.

Từ những kết quả nghiên cứu, bài báo đã đưa ra một số khuyến nghị chính sách quan trọng nhằm giảm nghèo và cải thiện chất lượng cuộc sống của hộ di cư một cách bền vững. Thứ nhất, cần tiếp tục cải thiện phương pháp đo lường nghèo đa chiều, đảm bảo phản ánh đúng thực tế tại Việt Nam. Thứ hai, cần chuyển dần từ chính sách hỗ trợ nghèo theo chuẩn nghèo đơn chiều sang kết hợp cả hỗ trợ nghèo đơn chiều và đa chiều. Thứ ba, cần mở rộng các chính sách an sinh xã hội, ưu tiên các nhóm dễ bị tổn thương, vùng nghèo, và đồng bào dân tộc thiểu số. Thứ tư, chính quyền địa phương cần hỗ trợ thông tin cho người di cư và có các chính sách quan tâm hơn tới những người ở lại quê hương. Cuối cùng, cần tiếp tục nâng cao chất lượng các dịch vụ xã hội cơ bản, đồng thời tăng cường đánh giá hiệu quả các chính sách giảm nghèo để có điều chỉnh phù hợp, hướng tới mục tiêu giảm nghèo bền vững.