1/ Thông tin bài báo
- Tên bài báo: THIÊN NHIÊN TRONG TẬP TRUYỆN ĐẤT PHƯƠNG NAM NGÀY CŨ CỦA TRẦN BẢO ĐỊNH TỪ GÓC NHÌN PHÊ BÌNH SINH THÁI
- Tác giả: Lê Thị Nhiên
- Số trang: 216-222
- Năm: 2021
- Nơi xuất bản: Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ
- Từ khoá: Đất phương Nam ngày cũ, Phê bình sinh thái, Trần Bảo Định, Truyện ngắn Đồng bằng sông Cửu Long
2/ Nội dung chính
Bài viết “Thiên nhiên trong tập truyện Đất phương Nam ngày cũ của Trần Bảo Định từ góc nhìn phê bình sinh thái” của tác giả Lê Thị Nhiên đã phân tích sự thể hiện thiên nhiên trong tập truyện ngắn của Trần Bảo Định qua lăng kính của lý thuyết phê bình sinh thái. Tác giả khẳng định thiên nhiên không chỉ là bối cảnh mà còn là một hình tượng nghệ thuật chứa đựng nhiều ý nghĩa, phản ánh mối quan hệ giữa con người và môi trường, đồng thời thể hiện tâm thức của người dân Nam Bộ. Bài nghiên cứu đi sâu vào việc khám phá những quan niệm về thái độ, lối ứng xử của con người đối với không gian văn hóa đặc trưng của vùng đất này thông qua những trang văn của Trần Bảo Định.
Bài viết chia thiên nhiên trong tác phẩm của Trần Bảo Định thành ba khía cạnh chính. Thứ nhất, thiên nhiên là nơi lưu giữ tâm thức của người nông dân, những người sống gắn bó với ruộng đồng, sông nước. Qua đó, tác giả phân tích cách mà Trần Bảo Định miêu tả sự thấu hiểu, tôn trọng và gắn bó của người nông dân với thiên nhiên, một phần không thể thiếu trong cuộc sống của họ. Các hình ảnh như mùa nước nổi, cây lúa ma, con cá linh,… không chỉ là những yếu tố tự nhiên mà còn là biểu tượng cho cuộc sống và văn hóa của người dân nơi đây. Thứ hai, thiên nhiên còn là sự biểu thị tâm thức của người thị dân, một bộ phận đã chuyển từ cuộc sống nông thôn sang đô thị. Bài viết chỉ ra sự thay đổi trong cách ứng xử với thiên nhiên, khi con người dần có xu hướng khai thác tự nhiên một cách tùy tiện, thậm chí là xa lạ với thiên nhiên. Bên cạnh đó, tác giả cũng chỉ ra sự rạn nứt trong mối quan hệ giữa con người với tự nhiên và con người với con người, đồng thời đề cập đến sự cô đơn, hoài niệm về quá khứ của những người thị dân.
Cuối cùng, bài viết cho thấy thiên nhiên trong tác phẩm của Trần Bảo Định là nơi gửi gắm những thông điệp ý nghĩa về môi trường. Tác giả nhấn mạnh rằng, thiên nhiên không phải là một thứ bất biến, nếu con người không biết trân trọng và bảo vệ thì những gì vốn có sẽ dần biến mất. Các nhân vật trong truyện, qua những lời tâm tình, suy tư đã gửi gắm những cảnh báo về nguy cơ môi trường, đồng thời khẳng định sự kết nối mật thiết giữa con người và thiên nhiên. Bài viết không chỉ phân tích các khía cạnh về thiên nhiên mà còn đánh giá cao giá trị nhân văn trong các sáng tác của Trần Bảo Định, khi ông đã thể hiện được sự trăn trở, lo lắng của mình trước những thay đổi trong môi trường sống và tâm thức của con người. Bài viết đã khẳng định đóng góp của Trần Bảo Định vào dòng văn học sinh thái Việt Nam nói chung và văn học Đồng bằng sông Cửu Long nói riêng.