Phát Triển Năng Lực Giải Quyết Vấn Đề Và Sáng Tạo Cho Học Sinh Lớp 11 Qua Hoạt Động Trải Nghiệm Trong Môn Ngữ Văn

1. Thông tin bài báo

• Tên bài báo: PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ VÀ SÁNG TẠO CHO HỌC SINH LỚP 11 QUA HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM TRONG MÔN NGỮ VĂN
• Tác giả: Đoàn Kim Ngọc và Nguyễn Thị Hồng Nam
• Số trang: 179-189
• Năm: 2024
• Nơi xuất bản: Tạp chí Khoa học Đại học Cần Thơ
• Từ khoá: Hoạt động trải nghiệm, năng lực, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực sáng tạo

2. Nội dung chính

Bài báo nghiên cứu về việc phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo cho học sinh lớp 11 thông qua các hoạt động trải nghiệm trong môn Ngữ văn. Nghiên cứu này xuất phát từ nhu cầu cấp thiết của việc trang bị cho học sinh khả năng thích ứng với xã hội hiện đại, nơi mà những thử thách mới liên tục xuất hiện. Phương pháp nghiên cứu chính là thực nghiệm sư phạm, được tiến hành trên 45 học sinh lớp 11 tại trường THCS và THPT Võ Văn Kiệt, tỉnh Kiên Giang. Ba hoạt động trải nghiệm được thiết kế gồm: thuyết trình giới thiệu tác phẩm văn học, dự án viết bản tin về xu hướng chọn nghề của học sinh lớp 12 và thiết kế thiệp chúc mừng lấy cảm hứng từ các tác phẩm văn học. Quá trình thực nghiệm tập trung vào việc quan sát, ghi chép các hoạt động của học sinh, tổng hợp hồ sơ học tập và thu thập ý kiến của học sinh thông qua phiếu hỏi. Mục tiêu là đánh giá xem liệu các hoạt động trải nghiệm có thực sự phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo của học sinh hay không.

Kết quả nghiên cứu cho thấy các hoạt động trải nghiệm có tác động tích cực đến sự phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo của học sinh. Các em đã thể hiện được khả năng nhận diện vấn đề, hình thành ý tưởng, đề xuất giải pháp, thực hiện và đánh giá giải pháp, cũng như phát triển tư duy độc lập. Cụ thể, trong hoạt động thuyết trình, học sinh bước đầu biết cách lập kế hoạch, lựa chọn tác phẩm và trình bày quan điểm cá nhân. Trong dự án viết bản tin, học sinh đã vận dụng kiến thức về phong cách báo chí, phỏng vấn và xử lý số liệu. Hoạt động thiết kế thiệp giúp các em kết nối nội dung tác phẩm văn học với ý tưởng sáng tạo. Các hoạt động này không chỉ cung cấp cho học sinh kiến thức mà còn tạo cơ hội cho các em rèn luyện kỹ năng làm việc nhóm, tư duy phản biện và khả năng giải quyết các tình huống phát sinh. Tuy nhiên, nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, khả năng nhận ra ý tưởng mới và triển khai ý tưởng mới vẫn là điểm yếu cần cải thiện ở học sinh, trong khi khả năng đề xuất, lựa chọn giải pháp và tư duy độc lập lại được phát triển tốt hơn.

Bài báo cũng khẳng định rằng, việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm cần được thực hiện thường xuyên, kết hợp với nhiều phương pháp dạy học khác nhau để đạt hiệu quả cao nhất. Giáo viên đóng vai trò quan trọng trong việc lựa chọn đề tài phù hợp, hướng dẫn học sinh, tạo điều kiện cho các em phát huy tính chủ động. Các kết quả thu được từ nghiên cứu này là cơ sở quan trọng để cải tiến phương pháp dạy học Ngữ văn, nhằm phát triển toàn diện các năng lực của học sinh, đáp ứng yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông mới. Tuy nhiên, do giới hạn về thời gian và phạm vi nghiên cứu, các kết quả chỉ mang tính đại diện cho một lớp học cụ thể. Nghiên cứu này cũng là tiền đề cho các nghiên cứu tiếp theo nhằm mở rộng và làm sâu sắc hơn các kết luận đã được đề xuất.