1/ Thông tin bài báo
- Tên bài báo: LỰA CHỌN MÔ HÌNH SẢN XUẤT CỦA HỘ TRỒNG LÚA TRONG ĐIỀU KIỆN XÂM NHẬP MẶN: TRƯỜNG HỢP CÀ MAU VÀ SÓC TRĂNG
- Tác giả: Phan Đình Khôi, Huỳnh Việt Khải, Võ Thành Danh, Ngô Thị Thanh Trúc, Hà Tấn Linh và Phạm Thị Ngọc Hân
- Số trang: 271-280
- Năm: 2021
- Nơi xuất bản: Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ
- Từ khoá: Cà Mau, lúa chuyên canh, lúa kết hợp, Sóc Trăng, xâm nhập mặn
2/ Nội dung chính
Bài báo tập trung nghiên cứu về sự lựa chọn mô hình sản xuất của các hộ trồng lúa tại hai tỉnh Cà Mau và Sóc Trăng, những khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề bởi tình trạng xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL). Nghiên cứu sử dụng mô hình Ricardian để phân tích các yếu tố tác động đến quyết định chuyển đổi từ mô hình trồng lúa chuyên canh sang các mô hình kết hợp như lúa – cá, lúa – tôm, lúa – màu. Kết quả cho thấy, xu hướng chuyển đổi sang mô hình lúa kết hợp ngày càng gia tăng, với tỉ lệ hộ chuyển đổi đạt trên 50%. Điều này phản ánh sự thích ứng của nông dân trước những thách thức do xâm nhập mặn gây ra, khi mà việc canh tác lúa chuyên canh trở nên rủi ro và kém hiệu quả hơn. Bài viết không chỉ xác định rõ xu hướng chuyển đổi mà còn phân tích sâu các yếu tố cụ thể chi phối quyết định này của người nông dân.
Các yếu tố được xác định là có ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn mô hình sản xuất bao gồm diện tích đất canh tác, tình trạng vay vốn, địa bàn nghiên cứu và mức độ xâm nhập mặn. Trong đó, xâm nhập mặn được xác định là yếu tố quan trọng nhất, tác động trực tiếp và mạnh mẽ nhất đến quyết định chuyển đổi từ lúa chuyên canh sang các mô hình kết hợp. Cụ thể, các hộ trồng lúa tại các vùng bị xâm nhập mặn có xu hướng chuyển đổi cao hơn hẳn so với các hộ ở các vùng ít bị ảnh hưởng. Ngoài ra, diện tích đất cũng là một yếu tố đáng chú ý, hộ có diện tích đất lớn thường ít có xu hướng chuyển đổi do rủi ro cao hơn, trong khi đó các hộ có diện tích nhỏ lại có động lực chuyển đổi để tìm kiếm thu nhập tốt hơn. Tình trạng vay vốn cũng tác động tiêu cực đến xu hướng chuyển đổi, các hộ có vay vốn thường ít có xu hướng chuyển đổi hơn, điều này có thể do họ cần tập trung vào các mô hình sản xuất ổn định để trả nợ. Địa bàn cũng là yếu tố đáng chú ý, các hộ ở Cà Mau có xu hướng chuyển đổi sang mô hình kết hợp cao hơn so với các hộ ở Sóc Trăng, có thể do điều kiện tự nhiên tại Cà Mau phù hợp hơn với các mô hình kết hợp.
Kết quả nghiên cứu này có ý nghĩa quan trọng trong việc định hướng chính sách phát triển nông nghiệp tại các vùng ven biển của ĐBSCL. Bài viết nhấn mạnh sự cần thiết của việc chuyển đổi mô hình sản xuất để thích ứng với biến đổi khí hậu và xâm nhập mặn. Các chính sách hỗ trợ cần tập trung vào việc tạo điều kiện thuận lợi cho nông dân tiếp cận với các mô hình sản xuất mới, cung cấp thông tin về các giống cây trồng và vật nuôi chịu mặn, đồng thời hỗ trợ vốn và kỹ thuật cho quá trình chuyển đổi. Bài báo cũng đề xuất các giải pháp để nâng cao hiệu quả của các mô hình lúa kết hợp, bao gồm việc cải tiến kỹ thuật canh tác, đa dạng hóa các loại cây trồng và vật nuôi, và tăng cường liên kết giữa các hộ sản xuất với các doanh nghiệp thu mua. Đồng thời, cần có quy hoạch vùng sản xuất phù hợp với điều kiện tự nhiên, khuyến khích các hình thức nuôi trồng thủy sản phù hợp với khả năng của từng hộ, và đầu tư vào nghiên cứu chuỗi giá trị để tăng giá trị gia tăng cho sản phẩm nông nghiệp.