1/ Thông tin bài báo
- Tên bài báo: ĐÁNH GIÁ ẢNH HƯỞNG CỦA XÂM NHẬP MẶN LÊN CÁC MÔ HÌNH CANH TÁC NÔNG NGHIỆP TẠI HUYỆN BÌNH ĐẠI, TỈNH BẾN TRE
- Tác giả: Nguyễn Hiếu Trung, Trần Thị Kim Hồng, Trần Nguyễn và Nguyễn Vũ Luân
- Số trang: 183-189
- Năm: 2021
- Nơi xuất bản: Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ
- Từ khoá: Canh tác nông nghiệp, huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre, xâm nhập mặn
2/ Nội dung chính
Bài báo tập trung vào việc đánh giá tác động của xâm nhập mặn đến các mô hình canh tác nông nghiệp tại huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre, một khu vực ven biển thường xuyên chịu ảnh hưởng của hiện tượng này. Nghiên cứu sử dụng phương pháp phỏng vấn trực tiếp 83 hộ nông dân và 12 cán bộ địa phương để thu thập dữ liệu về bốn mô hình canh tác chính: chăn nuôi, lúa-tôm, nuôi thủy sản nước mặn và làm muối. Kết quả cho thấy mô hình chăn nuôi và lúa-tôm chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi xâm nhập mặn. Cụ thể, xâm nhập mặn gây thiếu nước ngọt cho chăn nuôi, làm giảm năng suất rau màu, gây khó khăn trong việc tìm kiếm thức ăn cho vật nuôi. Đối với mô hình lúa-tôm, xâm nhập mặn làm giảm năng suất lúa, gây thiếu nước tưới và làm cây sinh trưởng chậm. Trong khi đó, mô hình nuôi tôm và làm muối ít bị ảnh hưởng hơn, do các mô hình này có khả năng thích nghi tốt với môi trường nước mặn, thậm chí làm muối lại là một trong những nguồn sinh kế chính của người dân nơi đây.
Độ mặn đo được tại các trạm quan trắc cho thấy xâm nhập mặn diễn ra từ tháng 1 đến tháng 6 hàng năm, với độ mặn cao nhất vào tháng 3 và giảm dần khi bước vào mùa mưa. Các trạm gần cửa sông có độ mặn cao hơn so với các trạm nằm sâu trong nội đồng. Điều đáng chú ý là năm 2015 và 2016 ghi nhận độ mặn tăng cao bất thường do mùa mưa kết thúc sớm và tình trạng hạn hán nghiêm trọng. Trước thực trạng đó, nhiều nông hộ đã phải thay đổi mô hình sản xuất. Có đến 60% số hộ nông dân làm lúa-tôm đã chuyển sang nuôi tôm, 15% chọn nghỉ vụ để tránh rủi ro, chỉ còn 25% tiếp tục canh tác bình thường. Các mô hình khác ít bị ảnh hưởng nên không có sự chuyển đổi lớn. Những thay đổi này cho thấy sự thích ứng của người dân trước tác động của xâm nhập mặn, tuy nhiên, sự chuyển đổi này cũng gây ra nhiều bất ổn trong sản xuất nông nghiệp của người dân địa phương.
Bài báo kết luận rằng xâm nhập mặn gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đáng kể đến sản xuất nông nghiệp ở huyện Bình Đại, đặc biệt là đối với mô hình chăn nuôi và lúa-tôm. Để giảm thiểu tác động của xâm nhập mặn, chính quyền địa phương cần tăng cường nghiên cứu, chuyển giao các mô hình sản xuất thích ứng với điều kiện mặn, đồng thời đầu tư vào các hệ thống thủy lợi và cung cấp thông tin kịp thời về tình hình xâm nhập mặn cho người dân. Việc lai tạo các giống cây trồng, vật nuôi chịu mặn tốt cũng là một giải pháp quan trọng. Bên cạnh đó, sự tham gia của các nhà khoa học trong việc đánh giá ưu nhược điểm của các mô hình canh tác trong điều kiện xâm nhập mặn và phối hợp với địa phương trong việc chuyển giao công nghệ sẽ giúp người dân có thể linh hoạt trong việc điều chỉnh cơ cấu mùa vụ và đảm bảo sinh kế bền vững trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp.