Ảnh Hưởng Của Tính Độc Lập Và Trách Nhiệm Của Kiểm Toán Viên Đến Khoảng Cách Kỳ Vọng Kiểm Toán – Nghiên Cứu Thực Nghiệm Tại Việt Nam

1. Thông tin Luận văn thạc sĩ

• Tên Luận văn: Ảnh Hưởng Của Tính Độc Lập Và Trách Nhiệm Của Kiểm Toán Viên Đến Khoảng Cách Kỳ Vọng Kiểm Toán – Nghiên Cứu Thực Nghiệm Tại Việt Nam
• Tác giả: Đoàn Thị Tú Anh
• Số trang: 91
• Năm: 2017
• Nơi xuất bản: Trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành học: Kế toán (Mã số: 60340301)
• Từ khoá: Khoảng cách kỳ vọng kiểm toán (AEG), tính độc lập của kiểm toán viên (KTV), trách nhiệm của kiểm toán viên (KTV).

2. Nội dung chính

Luận văn nghiên cứu về ảnh hưởng của tính độc lập và trách nhiệm của kiểm toán viên (KTV) đến khoảng cách kỳ vọng kiểm toán (AEG) tại Việt Nam. Mục tiêu chính là nghiên cứu thực nghiệm về sự tồn tại của ảnh hưởng từ tính độc lập và trách nhiệm của KTV đến AEG. Đối tượng nghiên cứu là hai nhân tố này, khảo sát được thực hiện trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh, tập trung vào hoạt động kiểm toán độc lập. Phương pháp nghiên cứu chủ yếu là định lượng, sử dụng bảng khảo sát được thiết kế dựa trên kết quả các nghiên cứu trước đó và được gửi đến các KTV và người sử dụng báo cáo tài chính (BCTC). Dữ liệu được phân tích bằng phần mềm SPSS 20.0, sử dụng thống kê mô tả và kiểm định T-test.

Chương 1 trình bày tổng quan các nghiên cứu trước trên thế giới và tại Việt Nam về AEG và các nhân tố cấu thành, đặc biệt là tính độc lập và trách nhiệm của KTV. Các nghiên cứu trên thế giới đã chứng minh bản chất của AEG là do sự khác biệt trong quan điểm của người sử dụng BCTC và của KTV liên quan đến các khía cạnh khác nhau của nghề nghiệp kiểm toán. Tại Việt Nam, các nghiên cứu chủ yếu tập trung vào sự tồn tại của AEG liên quan đến trách nhiệm của KTV. Luận văn xác định khe hổng nghiên cứu là việc thiếu các nghiên cứu đề cập riêng đến tính độc lập và trách nhiệm của KTV tại Việt Nam, do đó lựa chọn hai nhân tố này làm chủ đề nghiên cứu.

Chương 2 trình bày cơ sở lý thuyết của luận văn, bao gồm khái niệm AEG, các thành phần của AEG theo Porter, tính độc lập và trách nhiệm của kiểm toán viên (KTV) theo chuẩn mực kiểm toán Việt Nam (VSA). Tính độc lập được xem xét dựa trên các nguy cơ ảnh hưởng như tư lợi, tự kiểm tra, sự bào chữa, quan hệ ruột thịt và sự đe dọa. Trách nhiệm của KTV được xem xét dựa trên các VSA như VSA 200, VSA 240, VSA 250 và VSA 265. Các lý thuyết nền tảng được sử dụng bao gồm lý thuyết đại diện, lý thuyết thông tin bất cân xứng và lý thuyết niềm tin tín thác, giúp giải thích các mối quan hệ giữa các bên liên quan và kỳ vọng của họ đối với KTV.

Chương 3 mô tả quy trình nghiên cứu, từ việc xác định mục tiêu nghiên cứu đến việc xây dựng mô hình và giả thuyết nghiên cứu, thiết kế thang đo và bảng câu hỏi. Mô hình nghiên cứu đề xuất hai giả thuyết: (H1) Không có sự khác biệt trong nhận thức giữa KTV và người sử dụng BCTC về tính độc lập của KTV ảnh hưởng đến AEG; (H2) Không có sự khác biệt trong nhận thức giữa KTV và người sử dụng BCTC về trách nhiệm của KTV ảnh hưởng đến AEG. Thang đo được xây dựng dựa trên thang đo Likert 5 mức độ. Mẫu nghiên cứu được chọn theo phương pháp phi xác suất, với kích thước mẫu là 132. Dữ liệu được phân tích bằng thống kê mô tả và kiểm định Independent Sample T-test.

Chương 4 trình bày kết quả nghiên cứu và bàn luận. Kết quả thống kê mô tả cho thấy mẫu khảo sát có sự cân bằng giữa KTV và người sử dụng BCTC, với trình độ học vấn và kinh nghiệm làm việc cao. Kết quả kiểm định Independent Sample T-test cho thấy có sự khác biệt đáng kể trong nhận thức giữa KTV và người sử dụng BCTC về một số khía cạnh của tính độc lập và trách nhiệm của KTV. Cụ thể, các dịch vụ phi kiểm toán, doanh thu từ một khách hàng lớn và mong muốn giữ khách hàng quan trọng được người sử dụng BCTC xem là ảnh hưởng tiêu cực đến tính độc lập của KTV, trong khi KTV ít lo ngại hơn. Về trách nhiệm, người sử dụng BCTC kỳ vọng cao hơn vào khả năng phát hiện gian lận, kiểm tra hệ thống kiểm soát nội bộ và chịu trách nhiệm khi đơn vị phá sản của KTV so với nhận thức của KTV. Kết quả này dẫn đến bác bỏ giả thuyết H1 và H2, cho thấy AEG tồn tại liên quan đến tính độc lập và trách nhiệm của KTV tại Việt Nam.

Chương 5 kết luận về sự tồn tại của AEG liên quan đến tính độc lập và trách nhiệm của KTV, và đưa ra một số kiến nghị nhằm giảm thiểu AEG. Các kiến nghị bao gồm việc công khai các dịch vụ phi kiểm toán và các khoản phí thu được từ khách hàng quan trọng, tăng cường giám sát hoạt động của các công ty kiểm toán, nâng cao kiến thức và kỹ năng cho KTV và người sử dụng BCTC. Luận văn cũng đề xuất các hướng nghiên cứu tiếp theo, như mở rộng cỡ mẫu, nghiên cứu AEG liên quan đến các khía cạnh khác của kiểm toán, và đo lường mức độ tác động của từng thành phần đến AEG.