Các yếu tố ảnh hưởng đến ý định tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện của người dân tại thành phố Long Khánh, tỉnh Đồng Nai

MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC BẢNG DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ TÓM TẮT - ABSTRACT CHƢƠNG 1. GIỚI THIỆU .......................................................................... 1 1.1 Đặt vấn đề ................................................................................................ 1 1.2 Mục tiêu nghiên cứu................................................................................ 4 1.3 Câu hỏi nghiên cứu ................................................................................. 4 1.4 Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu.......................................................... 4 1.5 Phƣơng pháp nghiên cứu........................................................................ 5 1.6 Ý nghĩa của nghiên cứu .......................................................................... 5 1.7 Cấu trúc của luận văn............................................................................. 7 CHƢƠNG 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU....... 8 2.1 Cơ sở lý thuyết về bảo hiểm y tế ............................................................ 8 2.1.1 Khái niệm về bảo hiểm, bảo hiểm y tế, bảo hiểm y tế tự nguyện.......... 8 2.1.2 Bản chất của Bảo hiểm y tế.................................................................... 8 2.1.3 Đặc điểm của Bảo hiểm y tế ................................................................ 10 2.1.4 Vai trò của Bảo hiểm y tế..................................................................... 11 2.1.5 Ý định và ý định tham gia Bảo hiểm y tế tự nguyện ........................... 12 2.2 Cơ sở lý thuyết....................................................................................... 12 2.2.1 Lý thuyết hành động hợp lý ................................................................. 12 2.2.2 Lý thuyết hành vi dự định .................................................................... 14 2.2.3 Lý thuyết hành vi hướng tới mục tiêu.................................................. 16 2.4 Lƣợc khảo các nghiên cứu trƣớc ......................................................... 17 2.5 Mô hình nghiên cứu đề xuất và các giả thuyết nghiên cứu............... 27 2.5.1 Mô hình nghiên cứu đề xuất................................................................. 27 2.5.2 Các giả thuyết nghiên cứu.................................................................... 29 CHƢƠNG 3. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...................................... 33 3.1 Quy trình nghiên cứu............................................................................ 33 3.2 Nghiên cứu định tính ............................................................................ 34 3.2.1 Kết quả ................................................................................................. 34 3.2.2 Bảng câu hỏi......................................................................................... 35 3.2.3 Các thang đo......................................................................................... 35 3.3 Nghiên cứu định lƣợng ......................................................................... 40 3.3.1 Chọn mẫu ............................................................................................. 40 3.3.2 Quá trình thu thập thông tin ................................................................. 41 3.4 Phƣơng pháp phân tích dữ liệu............................................................ 41 3.4.1 Đánh giá sơ bộ thang đo....................................................................... 41 3.4.2 Phân tích nhân tố khám phá EFA......................................................... 42 3.4.3 Phân tích hồi quy tuyến tính ................................................................ 43 CHƢƠNG 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU.................................................. 44 4.1 Tình hình thực hiện mua Bảo hiểm y tế của ngƣời dân trên địa bàn Thành phố Long Khánh ............................................................................. 44 4.2 Mô tả mẫu nghiên cứu .......................................................................... 46 4.2.1 Thống kê khảo sát ................................................................................ 46 4.2.2 Thống kê ý kiến trả lời ......................................................................... 49 4.3 Kết quả kiểm định độ tin cậy thang đo ............................................... 54 4.3.1 Kết quả kiểm định thang đo các biến độc lập ...................................... 54 4.3.2 Kết quả kiểm định thang đo biến phụ thuộc ........................................ 55 4.4 Phân tích nhân tố khám phá EFA ....................................................... 56 4.4.1 Phân tích nhân tố khám phá các thành phần thang đo của các biến độc lập .................................................................................................................. 56 4.4.2 Phân tích nhân tố khám phá thang đo Ý định tham gia Bảo hiểm y tế tự nguyện ........................................................................................................... 58 4.5 Phân tích hồi quy................................................................................... 59 4.5.1 Kiểm định tương quan.......................................................................... 60 4.5.2 Phân tích hồi quy.................................................................................. 60 4.5.3 Dò tìm các vi phạm giả định cần thiết ................................................. 63 4.5.4 Thảo luận kết quả hồi quy.................................................................... 65 4.6 Kiểm định sự khác biệt ......................................................................... 67 4.7 Đánh giá mức độ ảnh hƣởng của các nhân tố độc lập đến ý định tham gia Bảo hiểm y tế tự nguyện của ngƣời dân tại thành phố Long Khánh, tỉnh Đồng Nai............................................................................................... 68 CHƢƠNG 5. KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH .......................... 76 5.1 Kết luận .................................................................................................. 76 5.2 Đề xuất các hàm ý chính sách nhằm phát triển đối tƣợng tham gia Bảo hiểm y tế tự nguyện ............................................................................. 78 5.3 Hạn chế của nghiên cứu và hƣớng nghiên cứu tiếp theo................... 82 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Tổng hợp các yếu tố ảnh hưởng đến ý định tham gia Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế ................................................................................................ 26 Bảng 3.1: Thang đo Thái độ.................................................................................. 36 Bảng 3.2: Thang đo Chuẩn chủ quan.................................................................... 37 Bảng 3.3: Thang đo Kiểm soát hành vi................................................................. 37 Bảng 3.4: Thang đo Sự quan tâm đến sức khỏe.................................................... 38 Bảng 3.5: Thang đo Công tác tuyên truyền .......................................................... 39 Bảng 3.6: Thang đo Ý định tham gia Bảo hiểm y tế tự nguyện ........................... 39 Bảng 3.7: Tổng hợp số lượng thang đo của các yếu tố......................................... 40 Bảng 4.1:Tình hình tham gia Bảo hiểm y tế tại Thành phố Long Khánh............. 45 Bảng 4.2: Giá trị trung bình của yếu tố Thái độ ................................................... 49 Bảng 4.3: Giá trị trung bình của yếu tố Chuẩn chủ quan...................................... 49 Bảng 4.4: Giá trị trung bình của yếu tố Kiểm soát hành vi .................................. 50 Bảng 4.5: Giá trị trung bình của yếu tố Quan tâm sức khỏe................................. 50 Bảng 4.6: Giá trị trung bình của yếu tố Công tác tuyên truyền ............................ 51 Bảng 4.7: Kết quả kiểm định độ tin cậy thang đo các biến độc lập...................... 54 Bảng 4.8: Kết quả kiểm định thang đo Ý định tham gia Bảo hiểm y tế tự nguyện ................................................................................................................... 55 Bảng 4.9: Kết quả phân tích nhân tố EFA cho thang đo biến độc lập.................. 57 Bảng 4.10: Kết quả phân tích nhân tố khám phá EFA đối với thang đo thành phần Ý định tham gia Bảo hiểm y tế tự nguyện.......................................................... 59 Bảng 4.11: Kết quả kiểm định tương quan ........................................................... 60 Bảng 4.12: Đánh giá mức độ phù hợp của mô hình ............................................. 61 Bảng 4.13: Phân tích ANOVA.............................................................................. 61 Bảng 4.14: Kết quả phân tích hồi quy................................................................... 62 Bảng 4.15: Tóm tắt kiểm định các giả thuyết nghiên cứu .................................... 63 Bảng 4.16: Sự khác biệt về Ý định tham gia Bảo hiểm y tế tự nguyện theo giới tính ................................................................................................................. 67 Bảng 4.17: Phân tích ANOVA cho kiểm định sự khác biệt giữa Ý định tham gia Bảo hiểm y tế tự nguyện theo đặc điểm đối tượng khảo sát ........................... 68 Bảng 4.18: Đánh giá mức độ ảnh hưởng của thang đo nhân tố liên quan đến Thái độ................................................................................................................... 69 Bảng 4.19: Đánh giá mức độ ảnh hưởng của thang đo nhân tố liên quan đến Chuẩn chủ quan..................................................................................................... 70 Bảng 4.20: Đánh giá mức độ ảnh hưởng của thang đo nhân tố liên quan đến Quan tâm sức khỏe................................................................................................ 71 Bảng 4.21: Đánh giá mức độ ảnh hưởng của thang đo nhân tố liên quan đến Kiểm soát hành vi.................................................................................................. 72 Bảng 4.22: Đánh giá mức độ ảnh hưởng của thang đo nhân tố liên quan đến Công tác tuyên truyền ........................................................................................... 74 DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ Hình 2.1: Mô hình lý thuyết hành động hợp lý - TRA ........................................ 13 Hình 2.2: Mô hình lý thuyết hành vi có hoạch định - TPB................................... 15 Hình 2.3: Mô hình Lý thuyết hành vi hướng tới mục tiêu (MGB) ....................... 17 Hình 2.4: Mô hình nghiên cứu của Nguyễn Xuân Cường và cộng sự (2014) ...... 18 Hình 2.5: Mô hình nghiên cứu của Nguyễn Tuyết Mai (2015) ............................ 19 Hình 2.6: Mô hình nghiên cứu của Lê Cảnh Bích Thơ và cộng sự (2016) .......... 20 Hình 2.7: Mô hình nghiên cứu của Hoàng Thu Thủy và Bùi Hoàng Minh Thư (2018) .................................................................................................................... 21 Hình 2.8: Mô hình nghiên cứu của Rizman và cộng sự (2016)............................ 22 Hình 2.9: Mô hình nghiên cứu của Jayaraman và cộng sự (2017) ....................... 23 Hình 2.10: Mô hình nghiên cứu của Brahmana và cộng sự (2018)...................... 24 Hình 2.11: Mô hình nghiên cứu đề xuất ............................................................... 29 Hình 3.1: Quy trình nghiên cứu ............................................................................ 33 Hình 4.1: Tỷ lệ người dân được khảo sát phân theo giới tính .............................. 47 Hình 4.2: Tỷ lệ người dân được khảo sát phân theo độ tuổi................................. 47 Hình 4.3: Số lượng người dân được khảo sát phân theo trình độ học vấn ........... 48 Hình 4.4: Số lượng người dân được khảo sát phân theo nghề nghiệp.................. 48 Hình 4.5: Trung bình ý định tham gia Bảo hiểm y tế tự nguyện phân theo giới tính......................................................................................................................... 52 Hình 4.6: Trung bình ý định tham gia Bảo hiểm y tế tự nguyện phân theo độ tuổi......................................................................................................................... 53 Hình 4.7: Trung bình ý định tham gia Bảo hiểm y tế tự nguyện phân theo trình độ đào tạo...................................................................................................... 53 Hình 4.8: Biểu đồ Histogram ................................................................................ 63 Hình 4.9: Biểu đồ P-P lot ...................................................................................... 63 Hình 4.10: Biểu đồ Scatter .................................................................................... 64 TÓM TẮT Bảo hiểm y tế là một trong những chính sách xã hội cơ bản và là trụ cột của an sinh xã hội. Việc tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện sẽ mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho người dân. Nhằm thu hút nhiều đối tượng tham gia và tiến tới bảo hiểm y tế toàn dân, chính quyền Thành phố Long Khánh, tỉnh Đồng Nai đã quan tâm, hỗ trợ chính sách bảo hiểm y tế tự nguyện. Tuy nhiên, tỷ lệ người tự nguyện tham gia bảo hiểm y tế còn thấp, chưa đạt chỉ tiêu đề ra. Xác định các yếu tố tác động và đo lường mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến ý định tham gia Bảo hiểm y tế tự nguyện của người dân, qua đó đề xuất các hàm ý quản trị để thu hút nhiều người dân tham gia Bảo hiểm y tế tự nguyện. Dựa trên cơ sở lý thuyết về hành vi có hoạch định TPB, nghiên cứu sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính (khảo sát, thu thập dữ liệu) và định lượng (kiểm định thang đo, phân tích nhân tố khám phá EFA và phân tích hồi quy) cho 193 phiếu trả lời nhằm xác định mối quan hệ của các yếu tố tác động đến ý định tham gia Bảo hiểm y tế tự nguyện của người dân. Kết quả nghiên cứu cho thấy cả 5 nhân tố có ảnh hưởng cùng chiều đến ý định tham gia Bảo hiểm y tế tự nguyện được sắp xếp theo thứ tự tăng dần như sau: Chuẩn chủ quan; Kiểm soát hành vi; Công tác tuyên truyền; Quan tâm sức khỏe và Thái độ. Khoảng 69.3% ý định tham gia Bảo hiểm y tế tự nguyện có thể được giải thích thông qua 6 nhân tố trên. Nghiên cứu giúp xác định các yếu tố ảnh hưởng đến ý định tham gia Bảo hiểm y tế tự nguyện của người dân từ đó đề xuất các giải pháp cho cơ quan Bảo hiểm xã hội và chính quyền Thành phố Long Khánh nhằm thu hút nhiều người dân tự nguyện tham gia Bảo hiểm y tế. Từ khóa: Bảo hiểm y tế tự nguyện, ý định tham gia, Thành phố Long Khánh. ABSTRACT Health insurance is one of the basic social policies and a pillar of social security. Purchasing health insurance will bring many practical benefits to people. In order to attract more participants and advance to universal health insurance, the government of Long Khanh City, Dong Nai Province has paid attention and supported the health insurance policy. However, the percentage of people who voluntarily buy in health insurance is low, not reaching the set targets. The research is aimed to find and test the determinants of health insurance purchase intention among the people living in Long Khanh City. Proposing a number of solutions to improve health insurance purchase intention. This study used the Theory of planned bahaviour (TPB) as the fundamental framework. Adopting both qualitative and quantiative approaches (conducting scale tests, linear analysis), this study attempts to explore the causal relationships as well as the impacts of factors that affect health insurance purchase intention. The research results show that all 5 factors affect the people's intention to purchase health insurance. In which, there are 5 factors impact positively with health insurance purchase intention in ascending order of impact as follows: Subjective norm; Preceived behavioral control; Propaganda; Concern about health and Attitudes. About 69.3% of the health insurance purchase intention of people in Long Khanh City can be explained through these 5 factors Based on the results, recommendations are given to the authorities of Long Khanh City for the best solutions to improve and attract people to purchase health insurance. Key words: Health insurance, purchase intention , Long Khanh City. 1 CHƢƠNG 1. GIỚI THIỆU 1.1 Đặt vấn đề Con người là nguồn lực quan trọng nhất trong việc phát triển kinh tế, xã hội của đất nước. Việc tạo điều kiện cho con người phát triển toàn diện về thể chất và tinh thần luôn là vấn đề được tất cả các quốc gia quan tâm. Do đó, cùng với giáo dục, y tế đã trở thành quốc sách hàng đầu trong việc phát triển nguồn lực con người ở các quốc gia. Ngày nay, chính sách chăm sóc sức khỏe cộng đồng được hầu hết các quốc gia trên thế giới thực hiện và ghi nhận chủ yếu dưới hình thức bảo hiểm y tế. Bảo hiểm y tế là loại hình bảo hiểm phi lợi nhuận, hoạt động vì mục đích đảm bảo chi phí y tế cho người tham gia khi gặp các biến cố rủi ro không lường trước trong cuộc sống như ốm đau, bệnh tật, tai nạn (WHO). Bảo hiểm y tế có đặc trưng là chia sẻ rủi ro, lấy số đông bù cho số ít, thể hiện sự chia sẻ giữa người khỏe với người ốm, người giàu với người nghèo, người trong độ tuổi lao động với trẻ em, người già. Các thành viên trong xã hội tham gia đóng góp một phần thu nhập vào quỹ chung để chăm sóc y tế cho bản thân mình và cho các thành viên khác. Hiện nay, chi phí khám chữa bệnh ở các bệnh viên và chi phí thuốc rất cao nên mỗi lần đi khám chữa bệnh, nếu không có thẻ bảo hiểm y tế, người dân phải chi trả một số tiền khá lớn. Với tiện ích được hỗ trợ chi phí khám chữa bệnh, bảo hiểm y tế được xem là “phao cứu sinh” cho nhiều người bệnh. Trong những năm gần đây, bảo hiểm y tế được nhiều người dân sử dụng, bên cạnh nhóm đối tượng tham gia bảo hiểm y tế bắt buộc thì nhóm bảo hiểm y tế tự nguyện được kỳ vọng sẽ góp phần làm tăng cơ hội tiếp cận các dịch vụ y tế cho người dân. Trong những năm qua, nhà nước ta rất quan tâm đến chính sách bảo hiểm y tế và xác định đây là một trong những chính sách xã hội cơ bản và là trụ cột của an sinh xã hội. Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 538/QĐ-TTg ngày 29/3/2013 về phê duyệt Đề án thực hiện lộ trình tiến tới 2 Bảo hiểm y tế toàn dân giai đoạn 2012-2015 và 2020. Theo đó, việc thu hút, gia tăng đối tượng tham gia tự nguyện là nhiệm vụ quan trọng để đạt được mục tiêu bảo hiểm y tế toàn dân. Tuy nhiên, theo báo cáo của Bảo hiểm xã hội Việt Nam (2019) thì đến tháng 6 năm 2019, cả nước có hơn 84 triệu người tham gia bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế và Bảo hiểm thất nghiệp. Tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế chiếm đến 86,4%. Tuy nhiên, đại đa số người tham gia bảo hiểm y tế, tỷ lệ trên 70%, là từ nhóm đối tượng bắt buộc tham gia bảo hiểm y tế, còn nhóm đối tượng tự nguyện có tỷ lệ tham gia thấp, chỉ hơn 20%. Từ đó, có thể thấy bảo hiểm y tế tại Việt Nam chủ yếu chỉ phổ biến trong bộ phận cán bộ, công nhân viên được cơ quan, doanh nghiệp mua bảo hiểm bắt buộc hoặc đối tượng được cấp bảo hiểm miễn phí theo quy định của pháp luật. Đại đa số người dân, đặc biệt là ở khu vực nông thôn, vẫn còn xa lạ với hình thức bảo hiểm y tế tự nguyện, họ chủ yếu dựa vào các thói quen truyền thống như tích góp, sự giúp đỡ, hỗ trợ qua lại giữa các thành viên trong gia đình, xóm làng để tự bảo vệ (Wainwright & Newman, 2011). Đã có một số nghiên cứu trong nước trước đây về ý định tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế tự nguyện như “Một số nhân tố ảnh hưởng đến ý định tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện của những người buôn bán nhỏ lẻ trên địa bàn huyện Diên Khánh” của Nguyễn Tuyết Mai thực hiện năm 2015, nghiên cứu của Lê Cảnh Bích Thơ và cộng sự (2016) “Các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định mua bảo hiểm y tế tự nguyện của người dân Thành phố Cần Thơ”; nghiên cứu “ Các nhân tố ảnh hưởng đến ý định tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện của nông dân: Trường hợp địa bàn Phú Yên” do Hoàng Thu Thủy và Bùi Hoàng Minh Thư nghiên cứu năm 2018. Những nghiên cứu này đã chỉ ra các nguyên nhân của việc người dân ít tham gia tự nguyện vào bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế với các lý do: (1) chưa hiểu rõ quyền lợi của mình khi tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện, (2) thu nhập thấp, đời sống khó khăn, (3) Công tác tuyên truyền về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế còn hạn chế, (4) 3 chưa quan tâm đến sức khỏe của bản thân (chỉ mua bảo hiểm khi phát hiện có bệnh, đặc biệt là bệnh mạn tính),và (5) thủ tục, quy trình tham gia…. Ngoài ra, các nghiên cứu đã đề xuất một số hàm ý chính sách giúp cho các cơ quan quản lý có những giải pháp hiệu quả hơn nhằm nâng cao tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế tự nguyện. Tại Thành phố Long Khánh, tỉnh Đồng Nai công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật về bảo hiểm y tế cho người dân trên địa bàn, công tác phát triển đối tượng bảo hiểm y tế tự nguyện được thành phố quan tâm, hỗ trợ. Theo đánh giá của Thành phố Long Khánh thì việc phát triển bảo hiểm y tế tự nguyện vẫn còn hạn chế. Năm 2018 toàn huyện có 111.146 người có thẻ bảo hiểm y tế, so với năm 2017 tăng 2.5% tuy có tăng nhưng chưa đạt chỉ tiêu đề ra. Đối với đối tượng thuộc hộ gia đình, chiếm số đông trong tổng dân số toàn thành phố nhưng khó khai thác để phát triển đối tượng tự nguyện tham gia bảo hiểm y tế. Hiện nay chỉ có 44513 người tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện chỉ chiếm 23.21% tổng dân số của toàn thành phố . Số còn lại chưa tham gia là do điều kiện kinh tế khó khăn, nhận thức về bảo hiểm y tế tự nguyện còn hạn chế… Việc tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện là chia sẻ rủi ro, giảm gánh nặng chi trả từ người bệnh, tạo nguồn lực quan trọng để chăm sóc sức khỏe cho nhân dân mang lại lợi ích thiết thực cho người dân. Với mục tiêu cải thiện tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế, tiến tới bao phủ bảo hiểm y tế toàn dân thì việc nghiên cứu về ý định tham gia Bảo hiểm y tế tự nguyện là hết sức cần thiết. Đây là việc làm cần thiết, qua đó giúp đánh giá sát tình hình thực tế, đồng thời chỉ ra những yếu tố ảnh hưởng đến ý định của người dân khi tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện, đề xuất các giải pháp có tính khả thi và ý nghĩa trong thực tiễn nhằm giúp cho người dân nhận thấy lợi ích của bảo hiểm y tế, từ đó có động cơ tích cực để tham gia bảo hiểm y tế. Do đó, tôi chọn đề tài “Các yếu tố ảnh hưởng đến ý định tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện của 4 người dân tại Thành phố Long Khánh, tỉnh Đồng Nai” làm đề tài nghiên cứu cho luận văn. 1.2. Mục tiêu nghiên cứu Đề tài có các mục tiêu nghiên cứu sau: - Tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến ý định tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện của người dân tại Thành phố Long Khánh, Đồng Nai. - Xác định mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố đến ý định tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện của người dân tại Thành phố Long Khánh, tỉnh Đồng Nai. - Đề xuất các hàm ý quản trị để thu hút người dân tự nguyện tham gia bảo hiểm y tế. 1.3. Câu hỏi nghiên cứu Đề tài được thực hiện nhằm trả lời những câu hỏi sau: - Các yếu tố nào ảnh hưởng đến ý định tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện của người dân trên địa bàn Thành phố Long Khánh, tỉnh Đồng Nai? - Mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố đến ý định tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện của người dân trên địa bàn Thành phố Long Khánh, tỉnh Đồng Nai như thế nào? - Hàm ý quản trị nào cần thiết nhằm nâng cao ý định của người dân tự nguyện tham gia bảo hiểm y tế? 1.4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu của đề tài là ý định tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện. - Đối tượng khảo sát: người dân đang sinh sống tại địa bàn Thành phố Long Khánh. - Phạm vi nghiên cứu: tại địa bàn Thành phố Long Khánh trong thời gian 3 tháng từ tháng 9/2019 đến tháng 12/2019 5 1.5. Phƣơng pháp nghiên cứu Nghiên cứu được thực hiện thông qua hai phương pháp: Nghiên cứu sơ bộ và nghiên cứu chính thức. Nghiên cứu sơ bộ được thực hiện thông qua phương pháp nghiên cứu định tính. Phương pháp này nhằm hiệu chỉnh các thang đo gốc của các nghiên cứu trước và xây dựng bảng hỏi cho phù hợp với điều kiện và thực tế tại địa phương để tiến hành khảo sát. Trên cơ sở các nghiên cứu trước đây, tác giả tiến hành dự thảo bảng khảo sát sơ bộ và thực hiện phỏng vấn với 5 cán bộ, công chức là những người có nhiều năm làm việc liên quan đến bảo hiểm y tế và 10 người dân tại thành phố Long Khánh, tỉnh Đồng Nai. Việc phỏng vấn giúp tác giả xác định, kiểm tra tính chính xác, dễ hiểu của các câu hỏi, bổ sung kiến thức còn thiếu và điều chỉnh những nội dung chưa phù hợp. Từ kết quả nghiên cứu định tính, đề tài tiếp tục thực hiện nghiên cứu chính thức thông qua phương pháp định lượng nhằm thu thập, phân tích dữ liệu, kiểm định các giả thuyết nghiên cứu, đo lường mức độ quan trọng của các yếu tố ảnh hưởng đến ý định tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện của người dân tại thành phố Long Khánh, tỉnh Đồng Nai. Nghiên cứu định lượng được thực hiện qua các bước khác nhau: sử dụng công cụ Cronbach’s Alpha để xác định độ tinh cậy của các thang đo, xác định các biến đáp ứng đủ điều kiện để đưa vào phân tích nhân tố EFA, sau đó thực hiện phân tích hồi quy và kiểm tra các giả thuyết nghiên cứu và đo lường mức độ quan trọng của các yếu tố ảnh hưởng đến ý định tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện của người dân. Để có thể thực hiện các bước này, dữ liệu sau khi thu thập được xử lý bằng phần mềm SPSS phiên bản 20.0. 1.6. Ý nghĩa của đề tài Đề tài này được áp dụng sẽ giúp cho các cơ quan quản lý nhà nước về lĩnh vực bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế tại tỉnh Đồng Nai nhận biết, xác định 6 các yếu tố ảnh hưởng đến ý định tham gia Bảo hiểm y tế tự nguyện của người dân trên địa bàn Thành phố Long Khánh, tỉnh Đồng Nai như thế nào. Kết quả nghiên cứu có thể giúp cho các cơ quan quản lý nhà nước đề xuất các hàm ý quản trị có tính khả thi cao, có ý nghĩa ứng dụng trong thực tiễn. Nhằm làm cơ sở đẩy nhanh tiến độ thu hút nhiều người dân tham gia Bảo hiểm y tế, hướng tới bảo hiểm y tế toàn dân. 1.7. Cấu trúc luận văn Ngoài phần Tài liệu tham khảo và Phụ lục, nội dung của luận văn được chia thành 5 chương. Chƣơng 1: Giới thiệu Chương này trình bày lý do chọn đề tài; mục tiêu nghiên cứu; câu hỏi nghiên cứu; đối tượng, phạm vi nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu, ý nghĩa của đề tài, cấu trúc đề tài. Chƣơng 2: Cơ sở lý thuyết và mô hình nghiên cứu Chương này trình bày cơ sở lý thuyết về bảo hiểm y tế gồm: khái niệm, bản chất, đặc điểm, vai trò, lý thuyết hành động hợp lý, lý thuyết hành vi dự định và lý thuyết hành vi hướng tới mục tiêu; lược khảo các nghiên cứu trước và đề xuất mô hình nghiên cứu; giả thuyết nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến ý định tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện của người dân. Chƣơng 3: Phƣơng pháp nghiên cứu Chương này trình bày chi tiết thiết kế nghiên cứu định tính, quy trình nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu; kết quả nghiên cứu định tính, phương pháp thu thập dữ liệu thông tin, kịch bản, thời gian, và kết quả thảo luận nghiên cứu, mô hình và thang đo gốc và thang đo điều chỉnh, kích thức mẫu nghiên cứu, quá trình thu thập dữ liệu và kỹ thuật phân tích dữ liệu. Chƣơng 4: Kết quả nghiên cứu Chương này trình bày cụ thể kết quả thống kê mô tả mẫu nghiên cứu, kết quả phân tích nhân tố khám phá (EFA), kết quả phân tích hệ số 7 Cronbach’s Alpha sau khi phân tích nhân tố khám phá, kết quả phân tích mô hình hồi quy đa biến, kiểm định vi phạm giả định cần thiết; kiểm định sự khác biệt giữa Ý định tham gia bảo hiểm y tế theo đặc điểm của đối tượng được khảo sát, biện luận kết quả nghiên cứu và so sánh với các nghiên cứu trước. Chƣơng 5: Kết luận và khuyến nghị Chương này tác giả khái quát những kết quả quan trọng của đề tài thu được từ kết quả phân tích ở Chương 4. Từ đó đề xuất các khuyến nghị nhằm nâng cao ý định của người dân trong việc tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện. Ngoài ra, tác giả chỉ rõ những hạn chế của đề tài và đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo. 8 CHƢƠNG 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU Trong chương 2, nghiên cứu trình bày cơ sở lý thuyết về bảo hiểm y tế, ý định tham gia bảo hiểm y tế, các lý thuyết nền về hành vi nhằm làm cơ sở xây dựng khung phân tích, đề xuất mô hình nghiên cứu và các giả thuyết nghiên cứu. 2.1. Cơ sở lý thuyết về bảo hiểm y tế 2.1.1 Khái niệm về bảo hiểm, bảo hiểm y tế, bảo hiểm y tế tự nguyện Bảo hiểm là sự thỏa thuận qua đó một bên (người cung cấp hay người bán bảo hiểm) hứa thanh toán cho bên kia (người được bảo hiểm hay người tham gia bảo hiểm) một khoản tiền nếu sự cố xảy ra gây tổn thất tài chính cho người được bảo hiểm (Hiệp hội các nhà bảo hiểm Anh). Theo quan điểm của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO, 1999) thì bảo hiểm y tế là một phần của hệ thống an sinh xã hội của mỗi quốc gia và là loại hình bảo hiểm phi lợi nhuận, hoạt động vì mục đích đảm bảo chi phí y tế cho người tham gia khi gặp các biến cố rủi ro không lường trước trong cuộc sống như ốm đau, bệnh tật, tai nạn… Theo quy định tại Khoản 1 Điều 2 của Luật Bảo hiểm y tế quy định: “Bảo hiểm y tế là hình thức bảo hiểm được áp dụng trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, không vì mục đích lợi nhuận, do Nhà nước tổ chức thực hiện và các đối tượng có trách nhiệm tham gia theo quy định” Bảo hiểm y tế tự nguyện là một hình thức của bảo hiểm y tế, là hình thức tham gia bảo hiểm y tế một cách tự nguyện dựa vào các nhu cầu cá nhân. Do đó, ngoài trừ các đối tượng đã tham gia bảo hiểm y tế bắt buộc thì mọi công dân Việt nam đều có quyền tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện 2.1.2 Bản chất của Bảo hiểm y tế Bảo hiểm y tế trước hết là một bộ phận quan trọng của hệ thống an sinh xã hội. Cùng với hệ thống cứu trợ xã hội, bảo hiểm y tế nói riêng và hoạt động bảo hiểm xã hội nói chung đã trở thành nền móng vững chắc cho bình 9 ổn xã hội. Là một chính sách, bảo hiểm y tế vừa mang tính chất xã hội, vừa mang bản chất kinh tế. Bản chất xã hội của bảo hiểm y tế được thể hiện trên hai khía cạnh sau: Thứ nhất, sự bảo trợ của Nhà nước về chăm sóc y tế dành cho các thành viên tham gia bảo hiểm y tế thể hiện Bảo hiểm y tế là một bộ phận quan trọng trong chính sách xã hội của mỗi quốc gia nhằm đảm bảo quyền được chăm sóc sức khỏe của nhân dân. Bảo vệ và chăm sóc sức khỏe không phải thuần túy chỉ là trách nhiệm của cá nhân riêng lẻ mà còn là trách nhiệm của cộng đồng. Thứ hai, là sự liên kết, chia sẻ mang tính cộng đồng giữa các thành viên trong xã hội. Bên cạnh sự trợ giúp, hỗ trợ của Nhà nước, tính xã hội của bảo hiểm y tế còn thể hiện ở sự chia sẻ, liên kết của các thành viên trong xã hội thộng qua đóng góp dựa trên thu nhập. Các thành viên trong xã hội tham gia đóng góp một phần thu nhập vào quỹ chung để chăm sóc y tế cho bản thân mình và cho các thành viên khác. Bệnh tật và những rủi ro về sức khỏe không phải lúc nào cũng xuất hiện cùng một lúc với tất cả mọi người. Thực tế này đòi hỏi cần có một sự liên kết mang tính cộng đồng để chia sẻ rủi ro bệnh tật. Một quỹ chung cho chăm sóc sức khỏe sẽ điều tiết để nhiều người chưa hoặc không bệnh tật cho người bệnh, người bệnh nhẹ giúp người bệnh nặng. Ngoài ra, bảo hiểm y tế còn mang bản chất kinh tế. Bảo hiểm y tế là một chính sách xã hội, hoạt động với mục tiêu trợ giúp xã hội, không với lợi nhuận nhưng nó mang yếu tố kinh tế. Thực hiện bảo hiểm y tế có hiệu quả là thực hiện một bài toán kinh tế y tế. Bảo hiểm y tế có chức năng làm nhiệm vụ phân phối lại thu nhập. Có hai góc độ thể hiện chính đó là sự phân phối trực tiếp và sự phân phối gián tiếp. Phân phối trực tiếp thể hiện sự chuyển phần thu nhập của người khỏe mạnh sang người bệnh tật, của người trẻ sang người già thông qua phần thu nhập đóng trực tiếp cho quỹ bảo hiểm y tế. Phân phối