Đánh Giá Các Yếu Tố Tác Động Đến Chuyển Đổi Các Loại Hình Sản Xuất Nông Nghiệp Tại Huyện Mỹ Xuyên, Tỉnh Sóc Trăng

1/ Thông tin bài báo

• Tên bài báo: ĐÁNH GIÁ CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN CHUYỂN ĐỔI CÁC LOẠI HÌNH SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP TẠI HUYỆN MỸ XUYÊN, TỈNH SÓC TRĂNG
• Tác giả: Võ Thị Phương Linh, Nguyễn Hiếu Trung, Nguyễn Hồng Trang, Nguyễn Ngọc Trúc Thanh, Võ Quốc Thành
• Số trang: 91-102
• Năm: 2021
• Nơi xuất bản: Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ
• Từ khoá: AHP, Mỹ Xuyên, thay đổi hệ thống canh tác, thời tiết, xâm nhập mặn

2/ Nội dung chính

Bài báo này tập trung nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến sự chuyển đổi các loại hình sản xuất nông nghiệp tại huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng trong giai đoạn từ năm 2015 đến 2020. Nghiên cứu sử dụng phương pháp phỏng vấn cấu trúc 40 hộ nông dân và phỏng vấn sâu 9 cán bộ địa phương, kết hợp với phân tích thống kê mô tả, chuyển đổi dữ liệu định tính sang định lượng và phân tích đa thứ bậc (AHP). Kết quả cho thấy có ba xu hướng chuyển đổi chính trong khu vực: từ mô hình chuyên lúa sang chuyên tôm, từ chuyên lúa sang lúa-tôm và từ lúa-tôm sang chuyên tôm. Đáng chú ý, phần lớn các hộ dân có xu hướng chuyển sang mô hình chuyên tôm, chủ yếu do lợi nhuận cao hơn so với các mô hình khác. Tuy nhiên, việc chuyển đổi này cũng tiềm ẩn những rủi ro về môi trường, đặc biệt là khi không có biện pháp xử lý nước thải phù hợp.

Phân tích các nguyên nhân dẫn đến chuyển đổi cho thấy, mong muốn tăng lợi nhuận và ảnh hưởng của xâm nhập mặn là hai yếu tố chính tác động đến quyết định chuyển đổi mô hình sản xuất của nông hộ, chiếm hơn 60%. Xu hướng cộng đồng cũng đóng vai trò quan trọng, khi các hộ dân có xu hướng thay đổi theo các hộ lân cận để có lợi nhuận cao hơn và giải quyết các khó khăn về tưới tiêu, sâu bệnh. Ngoài ra, một số ít hộ chuyển đổi theo quy hoạch của địa phương, đặc biệt là hướng đến mô hình lúa-tôm bền vững. Các hộ dân chủ yếu dựa trên lợi nhuận trước mắt mà không đánh giá đầy đủ các rủi ro và chi phí phát sinh trong quá trình chuyển đổi. Nghiên cứu cũng chỉ ra những khác biệt trong nhận thức của cán bộ địa phương và người dân về tầm quan trọng của các yếu tố.

Kết quả đánh giá tổng hợp cho thấy, có năm yếu tố chính ảnh hưởng đến quyết định chuyển đổi loại hình sản xuất của nông hộ, bao gồm: lợi nhuận, xu hướng cộng đồng, xâm nhập mặn, chi phí sản xuất và điều kiện thời tiết. Các yếu tố này có mối liên hệ và tác động qua lại, dẫn đến sự thay đổi không theo quy hoạch. Đặc biệt, yếu tố lợi nhuận đóng vai trò quyết định nhất, cho thấy sự ưu tiên của nông dân đối với lợi ích kinh tế. Nghiên cứu kết luận, việc chuyển từ mô hình chuyên lúa sang chuyên tôm là một xu hướng đáng quan tâm vì có thể gây ra những tác động tiêu cực đến môi trường. Do đó, cần có những nghiên cứu tiếp theo để đánh giá toàn diện tác động của việc chuyển đổi này trên các khía cạnh kinh tế, xã hội và môi trường, từ đó đưa ra những giải pháp quản lý sử dụng đất phù hợp.