1. Thông tin Luận án

• Tên Luận án: Cơ chế giải quyết tranh chấp về phòng vệ thương mại trong WTO
• Tác giả: Trần Thị Liên Hương
• Số trang file pdf: 170
• Năm: 2024
• Nơi xuất bản: Học viện Khoa học Xã hội
• Chuyên ngành học: Luật Kinh tế
• Từ khoá: Cơ chế giải quyết tranh chấp, phòng vệ thương mại, WTO, chống bán phá giá, chống trợ cấp, tự vệ

2. Nội dung chính

Luận án tập trung nghiên cứu cơ chế giải quyết tranh chấp về phòng vệ thương mại (PVTM) trong Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), một lĩnh vực tranh chấp quan trọng và phổ biến. Luận án bắt đầu bằng việc khái quát về tranh chấp PVTM, bao gồm khái niệm, đặc điểm và phân loại, làm rõ sự cần thiết phải có cơ chế giải quyết tranh chấp hiệu quả. Các biện pháp PVTM, như chống bán phá giá, chống trợ cấp và tự vệ, mặc dù được WTO cho phép để bảo vệ ngành sản xuất trong nước, nhưng cũng có thể bị lạm dụng và trở thành công cụ bảo hộ trá hình, gây ra tranh chấp giữa các quốc gia thành viên.

Luận án đi sâu vào phân tích cơ chế giải quyết tranh chấp PVTM của WTO, bao gồm các nguyên tắc, thủ tục, và thiết chế liên quan. Cơ chế này được xây dựng trên cơ sở Thỏa thuận về các quy tắc và thủ tục điều chỉnh việc giải quyết tranh chấp (DSU), với các giai đoạn tham vấn, hội thẩm, phúc thẩm và thi hành phán quyết. Luận án làm rõ đặc điểm cơ chế giải quyết tranh chấp PVTM, trong đó nhấn mạnh tới vai trò của Cơ quan giải quyết tranh chấp (DSB), Ban Hội thẩm, Cơ quan phúc thẩm, cũng như quyền và nghĩa vụ của các bên tranh chấp. Một trong những điểm đáng chú ý là pháp luật nội dung được áp dụng, bao gồm GATT, ADA, SCM và SG, cùng với pháp luật hình thức là DSU, tạo thành khung pháp lý hoàn chỉnh cho việc giải quyết các tranh chấp này.

Luận án cũng đánh giá thực tiễn giải quyết tranh chấp PVTM theo cơ chế WTO, bao gồm cả những thành công và hạn chế. Một mặt, cơ chế này đã chứng tỏ tính hiệu quả và công bằng trong việc giải quyết các tranh chấp thương mại, đảm bảo sự an toàn và tính dự báo trước cho hệ thống thương mại đa phương. Mặt khác, cơ chế này vẫn còn tồn tại những hạn chế như thiếu tính công khai, thủ tục tố tụng phúc tạp, chưa hiệu quả đối với các nước đang phát triển và thiếu vắng các biện pháp tạm thời. Luận án phân tích cụ thể thực tiễn sử dụng cơ chế giải quyết tranh chấp về chống bán phá giá, chống trợ cấp và biện pháp tự vệ của các nước đang phát triển, như Trung Quốc, Indonesia, Thái Lan, Argentina và Brazil, qua đó rút ra những bài học kinh nghiệm quý báu cho Việt Nam.

Cuối cùng, luận án đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả tham gia của Việt Nam trong cơ chế giải quyết tranh chấp PVTM của WTO. Các giải pháp này tập trung vào việc hoàn thiện thể chế, chính sách pháp luật, tăng cường cơ sở dữ liệu phục vụ công tác PVTM, nâng cao năng lực của các chủ thể và có những chuẩn bị kỹ lưỡng trong tranh tụng. Để Việt Nam có thể tận dụng hiệu quả cơ chế giải quyết tranh chấp của WTO, luận án khuyến nghị cần có một cơ chế phối hợp chính thức giữa các cơ quan liên quan, xây dựng đội ngũ chuyên gia pháp lý về thương mại quốc tế, và đặc biệt là tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng trong quá trình tham gia giải quyết tranh chấp.