Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Mức Phí Kiểm Toán Của Các Doanh Nghiệp Kiểm Toán Tại Việt Nam

1. Thông tin Luận văn thạc sĩ

• Tên Luận văn: CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN MỨC PHÍ KIỂM TOÁN CỦA CÁC DOANH NGHIỆP KIỂM TOÁN TẠI VIỆT NAM
• Tác giả: LÊ VŨ VI
• Số trang: 95
• Năm: 2017
• Nơi xuất bản: Trường Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành học: Kế toán (Mã số: 60340301)
• Từ khoá: Phí kiểm toán, kiểm toán độc lập, quy mô kiểm toán, rủi ro kiểm toán, Big4…

2. Nội dung chính

Luận văn “Các yếu tố ảnh hưởng đến mức phí kiểm toán của các doanh nghiệp kiểm toán tại Việt Nam” của tác giả Lê Vũ Vi, thực hiện năm 2017 tại Trường Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh, tập trung nghiên cứu các yếu tố tác động đến mức phí kiểm toán do các doanh nghiệp kiểm toán tại Việt Nam áp dụng. Luận văn xác định khe hổng nghiên cứu là sự thiếu vắng các nghiên cứu định lượng về vấn đề này tại Việt Nam, do thông tin về phí kiểm toán thường không được công khai rộng rãi. Mục tiêu chính của nghiên cứu là xác định các yếu tố ảnh hưởng đến phí kiểm toán và mức độ ảnh hưởng của chúng, từ đó đưa ra các đề xuất cho thị trường giá phí kiểm toán tại Việt Nam. Các câu hỏi nghiên cứu đặt ra là: (1) Những yếu tố nào ảnh hưởng đến phí kiểm toán? (2) Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố này ra sao? (3) Những đề xuất nào có thể giúp phí kiểm toán phù hợp hơn? Đối tượng nghiên cứu là mức phí kiểm toán của các doanh nghiệp kiểm toán tại Việt Nam, và phạm vi nghiên cứu giới hạn trong số liệu năm 2015 từ các công ty được kiểm toán tại TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận. Phương pháp nghiên cứu kết hợp định tính (phỏng vấn chuyên gia) và định lượng (sử dụng SPSS để phân tích thống kê mô tả, tương quan, và hồi quy tuyến tính).

Luận văn trình bày tổng quan lý thuyết về kiểm toán độc lập và phí kiểm toán. Kiểm toán độc lập được định nghĩa là việc kiểm toán viên hành nghề đưa ra ý kiến độc lập về báo cáo tài chính. Luận văn điểm qua lịch sử phát triển của kiểm toán độc lập trên thế giới và tại Việt Nam, nhấn mạnh vai trò của kiểm toán trong việc tạo niềm tin, hướng dẫn nghiệp vụ, và nâng cao hiệu quả quản lý. Phí kiểm toán được định nghĩa là giá trị mà doanh nghiệp kiểm toán nhận được từ dịch vụ kiểm toán đã cung cấp. Các công thức xác định phí kiểm toán được đề cập, bao gồm phí kiểm toán thông thường và bất thường, phương trình phí kiểm toán của Simunic (1980) và Xu (2011), khung giá phí kiểm toán của Phan Thanh Hải (2013), và công thức tính phí kiểm toán bình quân của Trần Khánh Lâm (2011). Đồng thời, luận văn nêu ra công thức tính phí kiểm toán của một số doanh nghiệp kiểm toán tại Việt Nam và nhấn mạnh mặc dù đã có luật quy định nhưng vẫn chưa có cách tính phí kiểm toán cụ thể.

Luận văn đề xuất bảy giả thuyết nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến phí kiểm toán, bao gồm: quy mô công ty được kiểm toán, độ phức tạp của công ty được kiểm toán, ngành nghề và loại hình công ty được kiểm toán, rủi ro của công ty được kiểm toán, danh tiếng và quy mô doanh nghiệp kiểm toán, nhiệm kỳ của kiểm toán, và niên độ kế toán. Các giả thuyết này được xây dựng dựa trên các nghiên cứu trước đây và kết quả phỏng vấn chuyên gia. Quy mô công ty được đo lường bằng tổng tài sản, độ phức tạp bằng thông tin về công ty con/chi nhánh, rủi ro bằng ROE và tình hình lỗ trong 3 năm, danh tiếng và quy mô doanh nghiệp kiểm toán bằng biến Big4, nhiệm kỳ kiểm toán bằng số năm kiểm toán liên tục, và niên độ kế toán bằng việc có kết thúc vào 31/12 hay không. Phương trình hồi quy tổng quát được xây dựng để mô tả mối quan hệ giữa các biến. Dữ liệu được thu thập từ 90 công ty tại TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận. Các phương pháp phân tích bao gồm thống kê mô tả, phân tích tương quan hai biến, và phân tích hồi quy đa biến.

Kết quả nghiên cứu cho thấy, quy mô của công ty được kiểm toán và danh tiếng, quy mô của doanh nghiệp kiểm toán có tác động tích cực và tác động mạnh đến phí kiểm toán. Trong đó mạnh nhất là Danh tiếng và quy mô của doanh nghiệp kiểm toán. Các biến còn lại có ảnh hưởng rải rác đến Phí kiểm toán với mức độ ảnh hưởng khá yếu trong kết quả của các phép kiểm ta, do đó, sự ảnh hưởng này được xem là không chắc chắn. Cụ thể, khi doanh nghiệp kiểm toán thuộc Big4 và có quy mô, danh tiếng, KTV sẽ nỗ lực thực hiện các thủ tục kiểm toán nghiêm ngặt để đảm bảo tính trung thực cho BCTC, do đó phí kiểm toán cũng sẽ cao. Luận văn đưa ra một số đề xuất để kiểm soát thị trường giá phí kiểm toán nhằm nâng cao chất lượng kiểm toán, bao gồm: thiết lập khung giá phí kiểm toán chuẩn, công khai phí kiểm toán, tăng cường kiểm soát chất lượng kiểm toán tại doanh nghiệp, nâng cao nhận thức của người sử dụng dịch vụ, và có quy định rõ ràng về xử phạt các hành vi cạnh tranh không lành mạnh. Tuy nhiên, luận văn thừa nhận một số hạn chế về cỡ mẫu, sự biến động của thị trường giá phí, và việc chưa phân tích sâu các yếu tố chi tiết. Đồng thời, luận văn gợi ý các hướng nghiên cứu trong tương lai như mở rộng cỡ mẫu, kết hợp các biến độc lập khác, và áp dụng các phương pháp nghiên cứu khác như bảng câu hỏi điều tra và nghiên cứu tình huống.