Xác Định Chủ Sở Hữu Quyền Tác Giả Và Việc Xin Phép Sử Dụng Đối Với Tác Phẩm Được Tạo Ra Bởi Sinh Viên Trong Các Trường Đại Học

1/ Thông tin bài báo

• Tên bài báo: XÁC ĐỊNH CHỦ SỞ HỮU QUYỀN TÁC GIẢ VÀ VIỆC XIN PHÉP SỬ DỤNG ĐỐI VỚI TÁC PHẨM ĐƯỢC TẠO RA BỞI SINH VIÊN TRONG CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC
• Tác giả: Nguyễn Phan Khôi và Trần Thị Cẩm Nhung
• Số trang: 259-266
• Năm: 2023
• Nơi xuất bản: Tạp chí Khoa học Đại học Cần Thơ
• Từ khoá: Chủ sở hữu quyền tác giả, giấy phép sử dụng, tác phẩm do sinh viên tạo ra, trường đại học

2/ Nội dung chính

Bài viết này tập trung phân tích các khía cạnh pháp lý liên quan đến quyền tác giả đối với các tác phẩm do sinh viên tạo ra trong quá trình học tập tại các trường đại học ở Việt Nam, dựa trên Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005 và các sửa đổi, bổ sung năm 2009, 2019 và 2022. Nghiên cứu đi sâu vào việc xác định ai là tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả, và các quyền mà mỗi bên nắm giữ. Bài báo nhấn mạnh sự phức tạp trong việc xác định chủ thể quyền, bởi vì trong nhiều trường hợp, quyền tác giả không chỉ thuộc về sinh viên mà còn có thể thuộc về trường đại học hoặc cả hai, thậm chí là một bên thứ ba khác tùy thuộc vào các tình huống cụ thể và các thỏa thuận liên quan. Bài viết cũng làm rõ các trường hợp mà sinh viên có thể tự mình tạo ra tác phẩm, khi đó sinh viên có toàn quyền đối với tác phẩm của mình, và trường hợp sinh viên tạo ra tác phẩm như một phần nhiệm vụ học tập, khi đó trường đại học có thể trở thành chủ sở hữu các quyền tài sản của tác phẩm, trong khi sinh viên vẫn giữ quyền tác giả.

Bài nghiên cứu làm rõ các tư cách đặc biệt liên quan đến quyền tác giả, chẳng hạn như “đồng tác giả” khi có nhiều sinh viên cùng tham gia tạo ra tác phẩm, và “đồng chủ sở hữu” khi quyền tác giả được chia sẻ giữa các chủ thể. Bài báo cũng đi sâu phân tích tư cách “chủ biên”, một thuật ngữ thường được sử dụng nhưng không được pháp luật về quyền tác giả ghi nhận một cách chính thức, nhấn mạnh rằng việc sắp xếp tên tác giả hay ghi chú “chủ biên” không có ý nghĩa pháp lý trong việc xác định nội dung quyền tác giả của mỗi người. Nghiên cứu cũng làm rõ các vấn đề liên quan đến việc xin phép sử dụng tác phẩm, nhấn mạnh nguyên tắc chung là người muốn khai thác quyền tài sản phải được phép của chủ sở hữu quyền và trả tiền bản quyền, tuy nhiên cũng chỉ ra các trường hợp ngoại lệ, các trường hợp sử dụng tác phẩm mà không cần phải xin phép hoặc trả tiền bản quyền. Bài viết đưa ra bốn trường hợp có thể xảy ra khi trường đại học muốn sử dụng các tác phẩm do sinh viên tạo ra bao gồm: “Sự cho phép mặc định theo luật”, “Giấy phép chủ động”, “Giấy phép nửa chủ động” và “Giấy phép thụ động”.

Cuối cùng, bài viết kết luận rằng việc xác định chủ sở hữu quyền tác giả không phải là vấn đề đơn giản và cần phải xem xét kỹ lưỡng các tình huống cụ thể, các thỏa thuận liên quan và các quy định của pháp luật. Nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc các trường đại học xây dựng các quy chế nội bộ rõ ràng về quyền tác giả, tránh các tranh chấp có thể xảy ra với sinh viên và tạo môi trường khuyến khích sự sáng tạo. Bên cạnh đó, bài báo cũng đề xuất cách tiếp cận linh hoạt trong việc cấp phép sử dụng tác phẩm, vừa đảm bảo lợi ích của tác giả (sinh viên), vừa cho phép trường đại học khai thác tác phẩm trong các hoạt động học thuật và nghiên cứu, phù hợp với các quy định của pháp luật về sở hữu trí tuệ.