Tác động của giá dầu đến khả năng sinh lời của các ngân hàng thương mại Việt Nam

1/ Thông tin bài báo

• Tên bài báo: TÁC ĐỘNG CỦA GIÁ DẦU ĐẾN KHẢ NĂNG SINH LỜI CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM
• Tác giả: Lê Thông Tiến
• Số trang: 207-215
• Năm: 2023
• Nơi xuất bản: Tạp chí Khoa học Đại học Cần Thơ
• Từ khoá: Bayes, giá dầu, ngân hàng thương mại, ROA

2/ Nội dung chính

Bài nghiên cứu này sử dụng phương pháp Bayes để khảo sát ảnh hưởng của giá dầu đến khả năng sinh lời của các ngân hàng thương mại Việt Nam, được đo lường bằng tỷ suất sinh lời trên tổng tài sản (ROA). Dữ liệu được thu thập từ 28 ngân hàng thương mại trong giai đoạn 2011-2021. Kết quả nghiên cứu cho thấy một tác động ngược chiều của giá dầu đến ROA, nghĩa là khi giá dầu tăng, khả năng sinh lời của các ngân hàng có xu hướng giảm. Điều này được giải thích là do Việt Nam vẫn là một nước nhập siêu dầu mỏ, khi giá dầu tăng sẽ làm tăng chi phí đầu vào của nhiều ngành sản xuất và vận tải, từ đó ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động kinh doanh và lợi nhuận của các ngân hàng. Bên cạnh đó, nghiên cứu cũng tìm thấy rằng tỷ lệ thu nhập lãi ròng và tỷ lệ thu nhập ngoài lãi có tác động cùng chiều đến ROA, trong khi hệ số an toàn vốn, tỷ lệ chi phí trên thu nhập và tỷ lệ thanh khoản có tác động ngược chiều. Quy mô của ngân hàng không có tác động rõ ràng lên ROA.

Nghiên cứu này cũng xem xét các công trình trước đây về mối quan hệ giữa giá dầu và hiệu quả hoạt động của ngân hàng ở các quốc gia khác nhau. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng tác động của giá dầu phụ thuộc vào việc một quốc gia là nhập khẩu hay xuất khẩu dầu. Các nước nhập khẩu dầu thường chịu tác động tiêu cực khi giá dầu tăng, trong khi các nước xuất khẩu dầu có thể được hưởng lợi. Nghiên cứu của Lee & Lee (2019) ở Trung Quốc, một nước nhập khẩu dầu, cũng cho thấy kết quả tương tự với nghiên cứu này, đó là giá dầu tăng làm giảm hiệu quả hoạt động của ngân hàng. Ngược lại, nghiên cứu của Killins & Mollick (2020) ở Canada, một nước xuất khẩu dầu, lại chỉ ra tác động tích cực của giá dầu lên ROA. Các yếu tố nội tại của ngân hàng như tỷ lệ an toàn vốn, thu nhập ngoài lãi và giá dầu cũng được kiểm tra và cho thấy có ảnh hưởng đến ROA.

Kết quả nghiên cứu này cung cấp bằng chứng thống kê quan trọng về tác động của giá dầu và các yếu tố nội tại đến khả năng sinh lời của các ngân hàng thương mại Việt Nam. Các nhà nghiên cứu, nhà hoạch định chính sách và lãnh đạo ngân hàng có thể sử dụng kết quả này để đưa ra các quyết định phù hợp trong bối cảnh biến động của giá dầu. Bài viết cũng đề xuất các biện pháp nhằm kiểm soát rủi ro và tăng cường khả năng sinh lời cho ngân hàng, bao gồm việc dự báo và kiểm soát các yếu tố tác động đến lợi nhuận, cân đối giữa an toàn vốn và khả năng sinh lời, đa dạng hóa nguồn thu nhập và kiểm soát chi phí. Ngoài ra, kết quả nghiên cứu cũng cho thấy việc duy trì một lượng dự trữ thanh khoản cao không nhất thiết phải đi kèm với việc giảm lợi nhuận ngân hàng. Nghiên cứu nhấn mạnh sự cần thiết phải tiếp tục kiểm định các kết quả này trong tương lai.