1. Thông tin Nghiên cứu khoa học
- Tên nghiên cứu (tiếng Anh): Digital finance innovation in green manufacturing: a bibliometric approach
- Tên nghiên cứu (tiếng Việt): Đổi mới tài chính kỹ thuật số trong sản xuất xanh: một phương pháp tiếp cận thư mục
- Tác giả: Lei Chang, Qi Zhang, Hongda Liu
- Số trang: 29
- Năm: 2023
- Nơi xuất bản: Environmental Science and Pollution Research
- Chuyên ngành học: Khoa học môi trường và nghiên cứu ô nhiễm
- Từ khoá: Đổi mới tài chính kỹ thuật số, Sản xuất xanh, Thư mục đo, Dịch vụ thông minh, Năng lực điều phối.
2. Nội dung chính
Bài viết này tập trung vào việc đánh giá và phân tích sự đổi mới tài chính kỹ thuật số trong các doanh nghiệp sản xuất xanh bằng phương pháp đo thư mục. Nghiên cứu sử dụng dữ liệu từ 296 bài báo được công bố từ năm 1900 đến 2021, kết hợp các công cụ như HistCite và VOSviewer để xác định các tác giả, tổ chức, quốc gia có ảnh hưởng lớn nhất, đồng thời khám phá các xu hướng, điểm nóng và cụm nghiên cứu trong lĩnh vực này. Mục tiêu là làm rõ cơ sở lý thuyết và hiện trạng nghiên cứu, từ đó đề xuất một khung lý thuyết cho con đường hiện thực hóa đổi mới tài chính kỹ thuật số trong các doanh nghiệp sản xuất xanh dựa trên khả năng dịch vụ thông minh và điều phối.
Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, bài viết nhấn mạnh tầm quan trọng của đổi mới tài chính kỹ thuật số trong việc thúc đẩy chuyển đổi và nâng cấp các doanh nghiệp sản xuất xanh, cũng như sự phát triển kinh tế quốc gia. Đại dịch COVID-19 đã gây ra những tác động tiêu cực đến kinh tế, làm nổi bật sự cần thiết của việc tích hợp sản xuất mới và phát triển xanh thông qua hỗ trợ tài chính xanh. Đổi mới tài chính kỹ thuật số trong sản xuất xanh được thể hiện qua việc ứng dụng các phương pháp sản xuất xanh mới như sản xuất xanh thông minh, linh hoạt và ảo, cũng như sự mờ nhạt ranh giới giữa sản xuất xanh và các ngành dịch vụ.
Bài viết phân tích các định nghĩa khác nhau về đổi mới kỹ thuật số từ các học giả như Yoo et al. (2010), Nambisan et al. (2017), và Edu et al. (2020), đồng thời làm rõ nội hàm của đổi mới tài chính kỹ thuật số, bao gồm tối ưu hóa sản phẩm hiện có, tăng giá trị gia tăng thông qua dịch vụ, và sử dụng công nghệ kỹ thuật số để cải thiện hiệu suất kinh doanh. Henfridsson et al. (2018) nhấn mạnh vai trò của việc tạo kết nối giữa các nguồn lực kỹ thuật số khác nhau để nắm bắt giá trị. Nambisan (2018) đề xuất cách tiếp cận hệ sinh thái để hiểu rõ hơn mối quan hệ giữa các tác nhân và nguồn lực trong đổi mới kỹ thuật số. Để hiểu rõ hơn về các mô hình lý thuyết liên quan đến đổi mới, bạn có thể tham khảo thêm về Mô hình lý thuyết phổ biến sự đổi mới (IDT – Innovation Diffusion Theory).
Phân tích xu hướng cho thấy sự gia tăng đáng kể về số lượng công bố và tần suất trích dẫn liên quan đến đổi mới tài chính kỹ thuật số trong sản xuất xanh trong 20 năm qua, đặc biệt là trong 5 năm gần đây. Điều này phản ánh sự công nhận ngày càng tăng của giới học thuật đối với lĩnh vực này, đồng thời liên quan chặt chẽ đến sự chuyển đổi từ cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ ba sang lần thứ tư, với sự phát triển của các công nghệ như big data, điện toán đám mây, và trí tuệ nhân tạo. Các quốc gia phát triển đang thúc đẩy chiến lược “tái công nghiệp hóa” và các kế hoạch phát triển sản xuất xanh tiên tiến, trong khi các quốc gia đang phát triển cũng nắm bắt cơ hội để xây dựng một cường quốc sản xuất xanh.
Phân tích tạp chí cho thấy Journal of Manufacturing Technology Management và Technological Forecasting and Social Change là hai tạp chí có số lượng công bố và chỉ số ảnh hưởng cao nhất trong lĩnh vực này. Các tạp chí hàng đầu như Industrial Marketing Management và Journal of Business Research cũng đóng góp đáng kể vào nghiên cứu về đổi mới tài chính kỹ thuật số trong sản xuất xanh. Phân tích quốc gia cho thấy Hoa Kỳ dẫn đầu về số lượng công bố, tiếp theo là Đức, Thụy Điển, và Vương quốc Anh. Sự hợp tác giữa các học giả từ các quốc gia khác nhau cũng được ghi nhận, giúp tăng cường tính phổ quát của các lý thuyết.
Phân tích tác giả và tổ chức cho thấy Parida Vinit là tác giả có số lượng công bố cao nhất, tập trung vào số hóa, dịch vụ hóa và đồng sáng tạo giá trị trong các công ty sản xuất xanh. Lulea University of Technology là một tổ chức có ảnh hưởng lớn trong lĩnh vực này. Phân tích bài viết sử dụng HistCite để xác định các bài báo quan trọng và mối quan hệ trích dẫn giữa chúng, cho thấy các chủ đề chính bao gồm Industry 4.0, IoT, dịch vụ hóa, mô hình kinh doanh, tạo giá trị, năng lực động, và quản lý chuỗi cung ứng. Để hiểu rõ hơn về khái niệm này, bạn có thể đọc thêm bài viết về khái niệm quản trị chuỗi cung ứng. Các nghiên cứu trước năm 2015 đặt nền tảng lý thuyết cho dịch vụ hóa, trong khi các nghiên cứu sau năm 2015 tập trung vào xây dựng lý thuyết và khám phá thực tiễn trong bối cảnh Industry 4.0.
Phân tích nội dung sử dụng VOSviewer để phân tích văn bản và hình dung mối quan hệ mạng lưới giữa các tiêu đề và tóm tắt của các bài báo. Nghiên cứu xác định ba cụm nghiên cứu chính: (1) đổi mới tài chính kỹ thuật số, dịch vụ hóa và mô hình kinh doanh; (2) đổi mới tài chính kỹ thuật số, năng lực động và hiệu suất; (3) đổi mới tài chính kỹ thuật số, Industry 4.0 và quản lý chuỗi cung ứng. Mỗi cụm tập trung vào các khía cạnh khác nhau của đổi mới tài chính kỹ thuật số trong sản xuất xanh, từ việc tạo ra giá trị và thay đổi mô hình kinh doanh đến việc phát triển năng lực doanh nghiệp và quản lý chuỗi cung ứng trong bối cảnh Industry 4.0. Để hiểu sâu hơn về vai trò của năng lực trong doanh nghiệp, bạn có thể tìm hiểu thêm về Lý thuyết Nguồn lực (Resource-Based View – RBV).
Dựa trên các phân tích trên, bài viết đề xuất một con đường hiện thực hóa đổi mới tài chính kỹ thuật số trong các doanh nghiệp sản xuất xanh, dựa trên lý thuyết “dịch vụ hóa thông minh – năng lực điều phối – đổi mới tài chính kỹ thuật số”. Mô hình này nhấn mạnh vai trò của dịch vụ hóa thông minh, năng lực điều phối, và các yếu tố công nghệ, năng lực và chiến lược khác trong việc thúc đẩy đổi mới tài chính kỹ thuật số và tạo ra giá trị cho các doanh nghiệp sản xuất xanh. Nghiên cứu cũng phân loại các loại đổi mới kỹ thuật số thành hiệu quả, sáng tạo và hội tụ, tùy thuộc vào cách các công ty tạo ra giá trị thông qua công nghệ kỹ thuật số và năng lực doanh nghiệp.
3. Kết luận
Nghiên cứu này đã cung cấp một cái nhìn tổng quan về lĩnh vực đổi mới tài chính kỹ thuật số trong sản xuất xanh thông qua phân tích thư mục, xác định các tạp chí, tác giả, tổ chức có ảnh hưởng, cũng như các xu hướng, điểm nóng và cụm nghiên cứu chính. Nghiên cứu cũng đề xuất một khung lý thuyết cho con đường hiện thực hóa đổi mới tài chính kỹ thuật số trong các doanh nghiệp sản xuất xanh, dựa trên dịch vụ hóa thông minh và năng lực điều phối.
Tuy nhiên, nghiên cứu cũng có một số hạn chế, bao gồm sự phụ thuộc vào số lượng trích dẫn để đánh giá tầm quan trọng của các bài báo, phạm vi ứng dụng hạn chế của các phát hiện trong các ngành công nghiệp khác, và sự cần thiết phải tiếp tục điều chỉnh và hoàn thiện các lý thuyết trong tương lai. Nghiên cứu cũng đề xuất các hướng nghiên cứu trong tương lai, bao gồm phát triển các thước đo khái niệm liên quan đến đổi mới tài chính kỹ thuật số, khám phá các cơ chế thúc đẩy và ảnh hưởng của đổi mới tài chính kỹ thuật số, tích hợp kiến thức từ nhiều lĩnh vực khác nhau, và tiến hành các nghiên cứu trường hợp để minh họa các thực hành tốt nhất.