1. Thông tin Nghiên cứu khoa học
- Tên nghiên cứu (tiếng Anh): Risk analysis in decentralized finance (DeFi): a fuzzy-AHP approach
- Tên nghiên cứu (tiếng Việt): Phân tích rủi ro trong tài chính phi tập trung (DeFi): một phương pháp tiếp cận fuzzy-AHP
- Tác giả: Sandeepa Kaur, Simarjeet Singh, Sanjay Gupta, Sangeeta Wats
- Số trang file pdf: 29
- Năm: 2023
- Nơi xuất bản: Risk Management (2023) 25:13, Springer Nature Limited
- Chuyên ngành học: Tài chính, Quản trị rủi ro, Khoa học máy tính
- Từ khoá: Decentralized finance (DeFi), Fuzzy analytical hierarchy process (F-AHP), Smart contract, Oracle risks, Rug pulls
2. Nội dung chính
Bài nghiên cứu này tập trung vào việc xác định và đánh giá mức độ ưu tiên của các rủi ro trong lĩnh vực tài chính phi tập trung (DeFi), một lĩnh vực đang phát triển nhanh chóng và mang tính đột phá trong hệ sinh thái tài chính. DeFi sử dụng công nghệ sổ cái phân tán (DLT), đặc biệt là blockchain, để cung cấp các giải pháp tài chính minh bạch, hiệu quả và dễ dàng tiếp cận hơn so với hệ thống tài chính truyền thống. Vai trò của dịch vụ ngân hàng trong hệ thống tài chính truyền thống có thể được xem xét để so sánh với các dịch vụ mà DeFi đang hướng tới [https://luanvanaz.com/vai-tro-cua-dich-vu-ngan-hang.html]. Tuy nhiên, sự tăng trưởng nhanh chóng này cũng đi kèm với những rủi ro tiềm ẩn đối với người dùng, nhà phát triển, cơ quan quản lý và các bên liên quan khác. Để hiểu rõ hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến quản trị rủi ro trong lĩnh vực tài chính, có thể tham khảo thêm về các nhân tố ảnh hưởng đến quản trị rủi ro tài chính trong các doanh nghiệp [https://luanvanaz.com/cac-nhan-to-anh-huong-den-quan-tri-rui-ro-tai-chinh-trong-cac-doanh-nghiep.html].
Nghiên cứu đã tiến hành một cuộc khảo sát sâu rộng các tài liệu liên quan để xác định các loại rủi ro khác nhau trong DeFi. Sau đó, dữ liệu được thu thập từ 90 chuyên gia trong ngành và sử dụng phương pháp phân tích thứ bậc theo kiểu fuzzy (F-AHP) để xếp hạng và ưu tiên các rủi ro này. F-AHP là một kỹ thuật ra quyết định đa tiêu chí, cho phép kết hợp sự không chắc chắn và mơ hồ trong đánh giá của các chuyên gia.
Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng rủi ro kỹ thuật là quan trọng nhất, tiếp theo là rủi ro pháp lý và quy định, sau đó đến rủi ro tài chính và cuối cùng là rủi ro hoạt động (Kaur et al., 2023). Trong số các rủi ro kỹ thuật, rủi ro hợp đồng thông minh được đánh giá là cao nhất, liên quan đến các lỗ hổng trong mã hợp đồng thông minh có thể bị khai thác để gây thiệt hại tài chính. Rủi ro từ các Oracle, vốn là các nguồn cung cấp dữ liệu bên ngoài cho hợp đồng thông minh, cũng được coi là đáng kể, vì sự không chính xác hoặc thao túng dữ liệu có thể dẫn đến các quyết định sai lầm và tổn thất. Bên cạnh đó, các cuộc tấn công vào giao dịch cũng là một mối lo ngại lớn.
Rủi ro pháp lý và quy định bao gồm sự không chắc chắn về khuôn khổ pháp lý áp dụng cho DeFi, khả năng các hành vi gian lận như “rug pulls” (khi nhà phát triển đột ngột rút vốn khỏi một dự án), rủi ro về bảo mật thông tin và các hoạt động phạm pháp như rửa tiền. Sự thiếu rõ ràng trong quy định và việc thực thi có thể cản trở sự phát triển bền vững của DeFi (Werner et al., 2021; World Economic Forum White Paper forwarded by Deshmukh et al. 2021; Meegan, 2020).
Rủi ro tài chính đề cập đến khả năng mất tiền do biến động thị trường, thiếu thanh khoản hoặc rủi ro tín dụng. Thanh khoản thấp trên một số sàn giao dịch phi tập trung (DEX) có thể dẫn đến trượt giá đáng kể khi thực hiện các giao dịch lớn. Sự phức tạp của một số công cụ DeFi cũng có thể gây khó khăn cho việc đánh giá rủi ro một cách chính xác (Werner et al., 2021; white paper of World Economic Forum forwarded by Deshmukh et al. 2021).
Rủi ro hoạt động bao gồm các vấn đề như mất khóa riêng tư, rủi ro liên quan đến việc nâng cấp giao thức, rủi ro quản trị (khi các tác nhân độc hại có thể thao túng hệ thống quản trị để chiếm đoạt tiền) và rủi ro về khả năng kết hợp (khi một lỗ hổng trong một giao thức có thể lan sang các giao thức khác dựa trên nó). Để hiểu rõ hơn về cách thức kiểm soát và giảm thiểu rủi ro trong các hệ thống, có thể tìm hiểu thêm về lợi ích và hạn chế của hệ thống kiểm soát nội bộ [https://luanvanaz.com/loi-ich-va-han-che-cua-he-thong-kiem-soat-noi-bo/]. Việc quản lý khóa bảo mật và đảm bảo tính toàn vẹn của giao thức là rất quan trọng để giảm thiểu các rủi ro này (Ramos et al., 2021; Zetzsche et al., 2020; Casino et al., 2019).
Nghiên cứu cũng xác định một số rủi ro mới nổi, bao gồm rủi ro về kiến thức tài chính hạn chế của người dùng, khả năng xảy ra các sự kiện “thiên nga đen” (các sự kiện bất ngờ và có tác động lớn) và rủi ro liên quan đến các tương tác phức tạp giữa các thành phần DeFi khác nhau.
Các tác giả nhấn mạnh rằng kết quả nghiên cứu của họ có ý nghĩa quan trọng đối với các nhà đầu tư, doanh nhân, nhà phát triển, nhà nghiên cứu, người tiêu dùng, cơ quan quản lý và nhà hoạch định chính sách trong lĩnh vực DeFi. Các bên liên quan này có thể tập trung vào những điểm yếu được xác định và đưa ra các giải pháp bền vững hơn trong tương lai. Ví dụ, các nhà phát triển có thể tập trung vào việc tăng cường bảo mật của hợp đồng thông minh, các cơ quan quản lý có thể phát triển các khuôn khổ pháp lý rõ ràng và các nhà đầu tư có thể nâng cao hiểu biết của họ về các rủi ro liên quan đến DeFi.
3. Kết luận
Nghiên cứu này đã xác định và ưu tiên các rủi ro khác nhau trong tài chính phi tập trung (DeFi) thông qua một cuộc khảo sát tài liệu mở rộng và phân tích bằng phương pháp F-AHP. Kết quả cho thấy rằng rủi ro kỹ thuật, đặc biệt là rủi ro hợp đồng thông minh, là quan trọng nhất, tiếp theo là rủi ro pháp lý và quy định, rủi ro tài chính và rủi ro hoạt động. Các tội phạm tài chính, rủi ro hợp đồng thông minh, rủi ro giao dịch và rủi ro thanh khoản là những lỗ hổng chính mà các nhà hoạch định chính sách và các nhà thực hành trong ngành nên xem xét ban đầu.
Để đạt được tiềm năng thực sự của DeFi, những rủi ro này cần được giải quyết. Các quy định chặt chẽ có thể không phù hợp với DeFi vì đây là một lĩnh vực mới và chưa hoàn thiện, và có thể cản trở sự đổi mới. Thay vào đó, các nhà nghiên cứu, các nhà thực hành tài chính, các tổ chức phi chính phủ, các nhà công nghệ, các chuyên gia chính sách, chính phủ, các tập đoàn và các tổ chức phi chính phủ nên hợp tác để xây dựng một hệ sinh thái hợp tác nhằm thực hiện lời hứa thực sự của DeFi, đó là dân chủ hóa tài chính. Tương lai bền vững của DeFi sẽ phụ thuộc vào khả năng tập thể của các bên liên quan khác nhau trong việc giải quyết các lỗ hổng kỹ thuật, hoạt động, tài chính và pháp lý.