1. Thông tin Nghiên cứu khoa học
- Tên nghiên cứu (tiếng Anh): Decentralized finance research and developments around the world
- Tên nghiên cứu (tiếng Việt): Nghiên cứu và phát triển tài chính phi tập trung trên toàn thế giới
- Tác giả: Peterson K. Ozili
- Số trang: 17
- Năm: 2022
- Nơi xuất bản: Journal of Banking and Financial Technology, Institute for Development and Research in Banking Technology
- Chuyên ngành học: Tài chính, Công nghệ tài chính (Fintech), Blockchain
- Từ khoá: Decentralized finance, DeFi, Blockchain, Ethereum, Cryptocurrency, Distributed ledger technology, Protocol, Token, Total valued locked, Smart contract, Digital currency, Literature review
2. Nội dung chính
Bài viết này tổng quan về nghiên cứu và phát triển tài chính phi tập trung (DeFi) trên toàn thế giới. DeFi được định nghĩa là các dịch vụ tài chính được cung cấp trên một blockchain công khai qua internet. Mục tiêu của bài viết là tóm tắt các nghiên cứu và phát triển hiện tại về DeFi để giúp các nhà nghiên cứu và hoạch định chính sách đánh giá tính khả thi, điểm mạnh, điểm yếu và thách thức triển khai của DeFi, từ đó đưa ra những đánh giá sáng suốt về việc liệu DeFi có phải là một sáng kiến đáng để ủng hộ hay không, đồng thời mở rộng các nghiên cứu về lĩnh vực này. Bài viết cũng xác định các lĩnh vực tiềm năng cho nghiên cứu học thuật trong tương lai về DeFi.
Bài viết chỉ ra rằng DeFi mang lại nhiều lợi ích, bao gồm mở rộng khả năng tiếp cận tài chính, khuyến khích đổi mới không cần xin phép, loại bỏ nhu cầu về các bên trung gian, đảm bảo tính bất biến của các giao dịch, chống kiểm duyệt và làm cho các giao dịch xuyên biên giới trở nên rẻ hơn. Tuy nhiên, DeFi cũng đi kèm với những rủi ro đáng kể, chẳng hạn như rủi ro thực thi trong hợp đồng thông minh, rủi ro trách nhiệm pháp lý, rủi ro đánh cắp dữ liệu, rủi ro liên kết, rủi ro dữ liệu bên ngoài và khả năng hoạt động bất hợp pháp cao hơn khi sử dụng các ứng dụng DeFi.
Phần lớn các nghiên cứu hiện tại về DeFi còn sơ sài và thiếu tính chặt chẽ. Các nghiên cứu chủ yếu mang tính phân tích và diễn giải, dựa trên các nghiên cứu điển hình, mô hình trừu tượng hoặc phân tích khái niệm, do đó có ứng dụng hạn chế trong thực tế. Một số nghiên cứu đã đưa ra những lo ngại về mặt pháp lý, tuy nhiên không đề xuất các thay đổi cụ thể mà các nhà hoạch định chính sách cần thực hiện để giải quyết các thách thức của DeFi. Do đó, các nghiên cứu này ít có giá trị đối với các nhà hoạch định chính sách và các nhà quản lý.
Bài viết cũng xem xét các số liệu thống kê toàn cầu về DeFi, cho thấy sự quan tâm ngày càng tăng đối với DeFi trên toàn thế giới. Ví dụ, số lượng người dùng DeFi đã tăng từ khoảng 3.000 vào tháng 12 năm 2017 lên hơn 210.000 vào tháng 6 năm 2021. Tổng giá trị bị khóa (TVL) trong DeFi cũng tăng từ hơn 119 triệu đô la Mỹ vào năm 2017 lên hơn 80 tỷ đô la Mỹ vào tháng 9 năm 2021. Các quốc gia hàng đầu trong việc áp dụng DeFi bao gồm Hoa Kỳ, Việt Nam, Thái Lan, Trung Quốc và Vương quốc Anh (Ozili, 2022). Tuy nhiên, bài viết cũng lưu ý rằng vẫn còn những lo ngại về việc quản lý DeFi có thể cản trở sự tăng trưởng của thị trường DeFi ở châu Á, và việc cấm tài sản tiền điện tử liên quan đến DeFi có thể cản trở sự phát triển của DeFi ở các nước châu Phi, nơi các nhà quản lý không cho phép đầy đủ các loại tiền điện tử hỗ trợ blockchain.
Tác giả Ozili (2022) cũng thảo luận về các diễn biến trong DeFi trên khắp các khu vực khác nhau trên thế giới. Ở Châu Phi, DeFi được coi là có tiềm năng thúc đẩy khả năng tiếp cận các dịch vụ tài chính và tăng tốc độ bao gồm tài chính. Tuy nhiên, những thách thức bao gồm khoảng cách kiến thức, các nút thắt quản lý và cơ sở hạ tầng blockchain không tồn tại. Ở Châu Đại Dương, đặc biệt là ở Úc, các quy định thuận lợi đang hỗ trợ các đổi mới blockchain. Châu Á có tỷ lệ biết chữ kỹ thuật số cao và khả năng kết nối internet di động, tạo cơ hội cho việc áp dụng DeFi. Tuy nhiên, lệnh cấm tiềm tàng đối với tiền điện tử có thể cản trở sự tăng trưởng của khu vực DeFi ở các quốc gia như Ấn Độ (Arora, 2020). Khu vực Trung Đông đang tiếp cận blockchain một cách thận trọng, với một số quốc gia tập trung vào việc nghiên cứu các ứng dụng của nó. Châu Âu đang chứng kiến sự quan tâm đến DeFi do nhu cầu giảm chi phí dịch vụ tài chính và các thay đổi pháp lý đang được giới thiệu để nắm bắt các thay đổi công nghệ. Cuối cùng, Bắc Mỹ, đặc biệt là Canada và Hoa Kỳ, là những quốc gia dẫn đầu trong các đổi mới DeFi.
Bài viết cũng thảo luận về một số vấn đề chính sách liên quan đến DeFi mà các nhà hoạch định chính sách đang phải đối mặt. Chúng bao gồm rủi ro công nghệ gia tăng, tấn công mạng, vấn đề thanh lý phát sinh từ các vấn đề mạng, biến động, mất việc làm và sự cần thiết của việc điều chỉnh DeFi.
Bài viết cũng đề xuất một số lĩnh vực cho nghiên cứu trong tương lai, bao gồm: sự cùng tồn tại của tài chính tập trung (CeFi) và DeFi; sự tác động của DeFi đối với sự ổn định của hệ thống tài chính; sự cần thiết phải phát triển một khuôn khổ pháp lý duy nhất, phù hợp với tất cả để giảm áp lực lên các nhà quản lý; tìm kiếm các cách sáng tạo để loại bỏ các rủi ro vốn có trong đầu tư DeFi; cung cấp bảo lãnh thanh khoản; và nhu cầu về nhiều nghiên cứu phê bình hơn trong tài liệu DeFi.
3. Kết luận
Nghiên cứu này đã xem xét nghiên cứu và phát triển tài chính phi tập trung trên khắp thế giới. Tổng quan cho thấy tài chính phi tập trung đề cập đến các sản phẩm và dịch vụ tài chính được cung cấp trên các blockchain công khai mã nguồn mở mà không cần sự tham gia của các trung gian. Những lợi ích của tài chính phi tập trung bao gồm: mở rộng sự hòa nhập tài chính; khuyến khích sự đổi mới không cần cấp phép; loại bỏ nhu cầu về các trung gian; đảm bảo tính bất biến của các giao dịch; khả năng chống kiểm duyệt và làm cho các giao dịch xuyên biên giới trở nên rẻ hơn. Những lợi ích của tài chính phi tập trung không phải là không có rủi ro. Một số rủi ro bao gồm: rủi ro thực thi trong hợp đồng thông minh, rủi ro trách nhiệm pháp lý, rủi ro trộm cắp dữ liệu, rủi ro kết nối hoặc phụ thuộc lẫn nhau, rủi ro dữ liệu bên ngoài và xu hướng hoạt động bất hợp pháp cao hơn khi sử dụng các ứng dụng tài chính phi tập trung.
Mặc dù có những rủi ro, thống kê tài chính phi tập trung toàn cầu cho thấy triển vọng rất hứa hẹn cho lĩnh vực tài chính phi tập trung. Ví dụ: số lượng người dùng tài chính phi tập trung đã tăng từ khoảng 3000 vào tháng 12 năm 2017 lên hơn 210.000 vào tháng 6 năm 2021. Ngoài ra, tổng giá trị khóa trong tài chính phi tập trung đã tăng từ hơn 119 triệu đô la Mỹ năm 2017 lên hơn 80 tỷ đô la Mỹ vào tháng 9 năm 2021. Các quan sát về sự phát triển của DeFi từ khắp nơi trên thế giới cho thấy sự quan tâm ngày càng tăng đối với tài chính phi tập trung ở Châu Âu, Hoa Kỳ, Châu Á và Châu Đại Dương. Có những lo ngại rằng việc quản lý tài chính phi tập trung có thể cản trở sự tăng trưởng của thị trường tài chính phi tập trung ở Châu Á. Ngoài ra, có những lo ngại rằng việc cấm các tài sản tiền điện tử liên quan đến DeFi có thể cản trở sự phát triển tài chính phi tập trung ở Châu Phi.
Về phía chính sách, có một số vấn đề khiến các nhà hoạch định chính sách hoài nghi hoặc bi quan về tài chính phi tập trung. Chúng bao gồm rủi ro công nghệ gia tăng, rủi ro tấn công mạng, vấn đề thanh lý, biến động cao, mất việc làm và các vấn đề quy định khác. Một số lo ngại về chính sách này tạo ra các lĩnh vực mới cho nghiên cứu trong tương lai. Một số lĩnh vực bao gồm: điều tra cách tài chính tập trung (CeFi) và tài chính phi tập trung (DeFi) có thể cùng tồn tại; hiểu ý nghĩa của tài chính phi tập trung đối với sự ổn định của hệ thống tài chính; phát triển một khuôn khổ quy định duy nhất, phù hợp với mọi loại hình đổi mới tài chính kỹ thuật số; tìm kiếm các cách sáng tạo để loại bỏ các rủi ro vốn có trong đầu tư DeFi; và cung cấp bảo lãnh thanh khoản cho các hợp đồng thông minh.
Cuối cùng, sau khi nêu bật những phát triển, lợi ích và vấn đề liên quan đến DeFi, vẫn còn phải xem liệu tài chính phi tập trung sẽ được chấp nhận hoàn toàn như một giải pháp thay thế cho hệ thống tài chính truyền thống trên quy mô quốc gia ở nhiều quốc gia hay liệu nó sẽ trở thành một “đổi mới công nghệ” độc lập khác chỉ dành cho niềm vui của những người đam mê tài sản tiền điện tử.