Cơ Hội Và Thách Thức Của Dệt May Việt Nam Trong Bối Cảnh Gia Nhập Hiệp Định Đối Tác Xuyên Thái Bình Dương

1. Thông tin bài báo

• Tên bài báo: CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC CỦA DỆT MAY VIỆT NAM TRONG BỐI CẢNH GIA NHẬP HIỆP ĐỊNH ĐỐI TÁC XUYÊN THÁI BÌNH DƯƠNG
• Tác giả: Phan Thanh Hoàn
• Số trang: 173-184
• Năm: 2017
• Nơi xuất bản: Tạp chí Khoa học – Đại học Huế
• Từ khóa: dệt may, TPP, xuất khẩu, Việt Nam, lợi thế cạnh tranh

2. Nội dung chính

Bài nghiên cứu phân tích tình hình thương mại của ngành dệt may Việt Nam trong bối cảnh gia nhập Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP), sử dụng các chỉ số thương mại để đánh giá cơ cấu xuất nhập khẩu của ngành. Kết quả nghiên cứu cho thấy TPP là thị trường quan trọng đối với hàng dệt may Việt Nam, tuy nhiên mức độ tập trung thương mại chỉ ở một số thành viên TPP như Mỹ, Nhật Bản và Canada. Lợi thế cạnh tranh của ngành chủ yếu nằm ở hai nhóm sản phẩm cuối cùng là quần áo và hàng dệt may phụ trợ. Nghiên cứu này chỉ ra rằng Việt Nam có cơ hội gia tăng xuất khẩu hàng dệt may trong khu vực TPP, nhưng để tận dụng tối đa cơ hội này, Việt Nam cần đảm bảo quy tắc xuất xứ sản phẩm, điều này đồng nghĩa với việc tăng cường năng lực sản xuất đầu vào hoặc thay đổi cơ cấu nhập khẩu của ngành. Điều này nhằm thúc đẩy xuất khẩu và nâng cao giá trị gia tăng cho ngành dệt may.

Nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tích định lượng dựa trên các chỉ số thương mại như chỉ số lợi thế so sánh biểu hiện (RCA), chỉ số thương mại nội ngành (IIT), và chỉ số tập trung thương mại (TII) để đánh giá thực trạng ngành dệt may Việt Nam trong TPP. Bên cạnh đó, danh mục phân loại hàng hóa theo mã HS cũng được sử dụng để xác định nguồn gốc và cơ cấu đầu vào sản xuất của ngành. Kết quả phân tích cho thấy rằng, khối các nước TPP hiện chiếm một tỷ trọng lớn trong tổng kim ngạch xuất khẩu dệt may của Việt Nam, trong đó Mỹ và Nhật Bản là hai thị trường chính. Tuy nhiên, Việt Nam chủ yếu thực hiện công đoạn cuối của sản phẩm dệt may, và các nguyên liệu đầu vào chủ yếu lại được nhập khẩu từ các thị trường ngoài TPP. Điều này tạo ra thách thức lớn cho ngành trong việc đáp ứng các quy định về xuất xứ của TPP.

Thách thức chính mà ngành dệt may Việt Nam phải đối mặt là sự phụ thuộc vào nhập khẩu nguyên liệu, đặc biệt từ các thị trường không thuộc TPP như Trung Quốc, Hàn Quốc, và Hồng Kông. Điều này mâu thuẫn với quy tắc xuất xứ của TPP, khi mà các sản phẩm muốn hưởng ưu đãi thuế quan phải có xuất xứ từ sợi và vải của các nước thành viên TPP. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, ngoài vấn đề nguyên phụ liệu, ngành dệt may Việt Nam còn phải đối mặt với sự phụ thuộc vào thị trường xuất khẩu, sự yếu kém trong khâu thiết kế, và sự mất cân đối trong phát triển ngành. Để tận dụng cơ hội từ TPP, Việt Nam cần có những chính sách và lộ trình thay đổi cơ cấu nhập khẩu, tập trung vào các thị trường trong khối TPP, đồng thời cải thiện điều kiện sản xuất và nâng cao năng suất lao động.