Chính sách việc làm cho lao động nông thôn trong bối cảnh di dân – Nghiên cứu tại một số tỉnh Bắc Trung bộ

Các kết quả nghiên cứu chủ yếu đạt được

1. Xây dựng khung lý thuyết về chính sách việc làm và đánh giá tác động của chính sách việc làm cho lao động nông thôn trong bối cảnh di dân; Làm rõ cơ sở lý luận và kinh nghiệm quốc tế về chính sách việc làm cho lao động nông thôn trong bối cảnh di dân.

2. Chỉ rõ trên địa bàn các tỉnh Bắc Trung bộ hiện nay việc tiếp cận chính sách việc làm của lao động nông thôn còn hạn hẹp, chính sách đào tạo nghề chưa thật gắn với khu vực nông thôn; chính sách tín dụng ưu đãi tạo việc làm chủ yếu hướng tới đối tượng hộ nghèo và cận nghèo mà chưa chú trọng hỗ trợ doanh nghiệp nông thôn; thu nhập bình quân khẩu của hộ không có lao động di cư thấp hơn so với hộ có lao động di cư; thu nhập bình quân nhân khẩu của chủ hộ lớn tuổi (trên 45 tuổi) thấp hơn so với chủ hộ trẻ (dưới 45 tuổi).

3. Bên cạnh các hạn chế về luật pháp cơ chế chính sách, tổ chức quản lý, phân tích hồi quy kết quả điều tra trên địa bàn các tỉnh Bắc Trung bộ của luận án chỉ rõ, quy mô lao động, tỷ lệ nguồn thu từ hoạt động phi nông nghiệp, trình độ đào tạo của chủ hộ có tác động tích cực đối với việc tăng thu nhập bình quân của hộ; Tuy nhiên, tác động của yếu tố tín dụng và KHCN trên địa bàn là chưa cao.

4. Chỉ ra phương hướng hoàn thiện chính sách việc làm cho lao động nông thôn: (1) Chính sách hỗ trợ học nghề phải xuất phát từ nhu cầu thực tế của các địa phương Bắc Trung bộ, học nghề phải gắn với giải quyết việc làm, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, gắn với xóa đói giảm nghèo; (2) Chính sách hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp cho lao động nông thôn Bắc Trung bộ góp phần giảm bớt sự chênh lệch thu nhập bình quân khẩu giữa hộ có lao động di cư và hộ không có lao động di cư, giữa các chủ hộ cao tuổi với chủ hộ trẻ, giữa đồng bằng, miền núi và ven biển, giữa các ngành nghề kinh tế; (3) Chính sách hỗ trợ ứng dụng kỹ sản xuất, cần tăng cường đầu tư tài chính và tập trung có trọng điểm cho những ngành nghề có thế mạnh của vùng Bắc Trung bộ về sản xuất và chế biến nông sản; (4) Cần khắc phục được tình trạng manh mún khi thực hiện chính sách hỗ trợ đất đai cho sản xuất nông nghiệp, hạn chế hiện tượng dân bỏ ruộng, tạo vùng nguyên liệu gắn với công nghiệp chế biến nông sản ở một số địa phương ở Bắc Trung bộ; (5) Bên cạnh đối tượng hỗ trợ là hộ nghèo, cận nghèo, chính sách tín dụng ưu đãi tạo việc làm cần chú ý hỗ trợ doanh nghiệp nông thôn để tạo ra nhiều chỗ làm việc mới.

5. Đã đề xuất ba nhóm giải pháp hoàn thiện chính sách việc làm lao động nông thôn trong bối cảnh di dân là: (1) Tăng cường công tác tổ chức quản lý, phối hợp thực hiện chính sách việc làm cho lao động nông thôn (quy hoạch phát triển ngành nghề, phát triển vùng sản xuất nhằm chuyển dịch cơ cấu ngành nghề lao động nông thôn; phối hợp tốt hơn nữa giữa trung ương và chính quyền địa phương các tỉnh Bắc Trung bộ trong thực hiện chính sách việc làm; tổ chức tốt hơn nữa dịch vụ việc làm ở Bắc Trung bộ; (2) Trung ương và chính quyền địa phương các tỉnh Bắc Trung bộ cần quan tâm dành đầu tư một khoản thích đáng cho lĩnh vực tạo việc làm cho lao động nông thôn; (3) Tăng khả năng nhận thức và năng lực tiếp cận chính sách việc làm cho lao động nông thôn cũng là vấn đề cần được quan tâm giải quyết.