Khái niệm lạm phát? Phân loại và cách tính lạm phát

Lạm phát là một thuật ngữ mà hầu hết mọi người đều quen thuộc, đặc biệt khi giá cả hàng hóa và dịch vụ có xu hướng tăng lên, gây ra sự mất giá của đồng tiền, đặc biệt ở các quốc gia đang phát triển. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan về khái niệm lạm phát, phân loại lạm phát cũng như những đặc điểm chính của nó, ảnh hưởng của lạm phát đến nền kinh tế và các loại lạm phát hiện nay.

1. Khái niệm lạm phát là gì?

Lạm phát đề cập đến sự gia tăng giá cả của phần lớn hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng hàng ngày, bao gồm thực phẩm, quần áo, nhà ở, giải trí và các nhu yếu phẩm khác. Nó được đo lường bằng mức thay đổi giá trung bình trong một giỏ hàng hóa và dịch vụ qua thời gian. Lạm phát là hệ quả của việc giảm sức mua của một đơn vị tiền tệ trong nền kinh tế.

Ví dụ, nếu vào năm 2019 bạn mua một ổ bánh mì với giá 12.000 đồng, nhưng đến năm 2020, giá bánh mì đã tăng lên 15.000 đồng, điều này cho thấy sự mất giá của đồng tiền và chính là biểu hiện của lạm phát.

2. Phân loại lạm phát

Lạm phát có thể được chia thành ba loại chính, mỗi loại với mức độ khác nhau:

• Lạm phát vừa phải
• Lạm phát phi mã
• Siêu lạm phát

2.1. Lạm phát vừa phải

Lạm phát vừa phải được định nghĩa là tỷ lệ lạm phát dưới 10% mỗi năm. Trong giai đoạn này, giá cả tăng nhẹ và nền kinh tế hoạt động ổn định. Người tiêu dùng cảm thấy an tâm trong việc lao động và sản xuất, đồng thời các doanh nghiệp cũng có xu hướng đầu tư nhiều hơn.

2.2. Lạm phát phi mã

Lạm phát phi mã xảy ra khi giá cả tăng nhanh với tỷ lệ từ 20% trở lên trong một năm. Nó thường gây ra sự bất ổn trong nền kinh tế và dẫn đến xu hướng tích trữ hàng hóa của người tiêu dùng.

2.3. Siêu lạm phát

Siêu lạm phát là tình trạng giá cả tăng vọt với tốc độ rất cao, có thể lên đến hàng trăm hoặc thậm chí hàng ngàn phần trăm trong một năm. Điều này dẫn đến việc mất giá nghiêm trọng của đồng tiền và sự rối loạn trong các hoạt động kinh tế.

3. Cách tính lạm phát

3.1. Tính theo CPI

CPI (Chỉ số Giá tiêu dùng) là một trong những công cụ phổ biến để tính lạm phát. Nếu gọi P_o là mức giá của kỳ hiện tại và P_-1 là mức giá của kỳ trước, tỷ lệ lạm phát được tính bằng công thức:

Tỷ lệ lạm phát = (log P_o – log P_-1) x 100%

3.2. Tính theo chỉ số giảm phát GDP

Để tính tỷ lệ lạm phát giữa năm 2020 và 2019, ta áp dụng công thức tương tự và so sánh chỉ số GDP của hai năm này.

4. Ảnh hưởng của lạm phát và hậu quả của lạm phát

4.1. Nguyên nhân của lạm phát

Lạm phát thường xuất phát từ hai nguyên nhân chính: “lạm phát do cầu kéo” và “lạm phát do chi phí đẩy”.

Lạm phát do cầu kéo

Loại lạm phát này xảy ra khi nhu cầu thị trường tăng cao, dẫn đến giá cả hàng hóa và dịch vụ tăng.

Lạm phát do chi phí đẩy

Lạm phát do chi phí đẩy xảy ra khi giá các yếu tố sản xuất như nguyên liệu và tiền lương gia tăng, buộc doanh nghiệp phải nâng giá sản phẩm để duy trì lợi nhuận.

Những nguyên nhân này có thể dẫn đến một số tác động nhất định đến nền kinh tế.

4.2. Ảnh hưởng của lạm phát

Ảnh hưởng đến phân phối thu nhập và của cải

Lạm phát không ảnh hưởng đồng đều đến tất cả các nhóm người, với một số nhóm thu lợi trong khi nhóm khác lại thiệt hại. Chẳng hạn, trong thời kỳ lạm phát, người nợ có thể trả nợ bằng đồng tiền đã mất giá, trong khi các chủ nợ lại thua lỗ.

Ảnh hưởng đến sản xuất

Lạm phát có thể kích thích sản xuất trong ngắn hạn, nhưng khi giá cả tăng quá mức, sản lượng có thể bị hạn chế và dẫn đến tình trạng khan hiếm hàng hóa.

Ảnh hưởng đến thu nhập và việc làm

Mặc dù tổng thu nhập có thể tăng trong thời kỳ lạm phát, nhưng sức mua thực tế của người lao động lại giảm, dẫn đến sự gia tăng bất bình đẳng.

Ảnh hưởng đến kinh doanh và thương mại

Trong thời kỳ lạm phát, hoạt động thương mại nội địa có thể tăng, nhưng thương mại xuất khẩu có thể gặp khó khăn do giá hàng hóa trong nước tăng lên.

Ảnh hưởng đến tài chính chính phủ

Lạm phát có thể làm tăng doanh thu của chính phủ từ thuế, nhưng cũng đồng thời làm gia tăng chi tiêu công.

Ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế

Lạm phát nhẹ có thể thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, nhưng lạm phát cao thường cản trở tăng trưởng do làm tăng chi phí đầu tư.

5. Giảm phát là gì?

Giảm phát thường liên quan đến sự giảm cung tiền và tín dụng, nhưng cũng có thể do tăng năng suất và cải tiến công nghệ. Giảm phát làm giảm chi phí lao động và hàng hóa, mang lại lợi ích cho người tiêu dùng.

Hiểu rõ về khái niệm lạm phát và phân loại lạm phát cùng với cách tính lạm phát là cần thiết để bạn có thể nắm bắt được quy luật của nền kinh tế hiện đại.

6. Liên hệ

Để được tư vấn và giải đáp thắc mắc trong quá trình học tập cũng như làm bài luận văn, vui lòng liên hệ với Luận Văn S qua số điện thoại: 092 4477 999 hoặc email: luanvanaz@gmail.com. Chúc các bạn thành công trên con đường chinh phục tri thức của mình!