Tác Động Của Việc Thay Đổi Chính Sách Thuế Tiêu Thụ Đặc Biệt Đối Với Mặt Hàng Xăng Lên Sản Xuất Nông Nghiệp Tại Việt Nam

1. Thông tin Luận văn thạc sĩ

• Tên Luận văn: TÁC ĐỘNG CỦA VIỆC THAY ĐỔI CHÍNH SÁCH THUẾ TIÊU THỤ ĐẶC BIỆT ĐỐI VỚI MẶT HÀNG XĂNG LÊN SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP TẠI VIỆT NAM
• Tác giả: Đặng Thị Ánh Dương
• Số trang: 93
• Năm: 2017
• Nơi xuất bản: Trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh, Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright
• Chuyên ngành học: Chính sách công
• Từ khoá: Thuế tiêu thụ đặc biệt, xăng, sản xuất nông nghiệp, tác động chính sách, hàm chi phí Translog.

2. Nội dung chính

Luận văn tập trung nghiên cứu tác động của việc thay đổi chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) đối với mặt hàng xăng lên sản xuất nông nghiệp tại Việt Nam. Nghiên cứu được thực hiện trong bối cảnh xăng dầu là một trong những nguồn năng lượng đầu vào quan trọng cho quá trình sản xuất nông nghiệp, và thuế phí chiếm hơn 50% trong cấu phần giá bán lẻ xăng dầu. Sự thay đổi chính sách thuế TTĐB, cụ thể là Nghị định số 100/2016/NĐ-CP, đã gây ra nhiều tranh luận về tác động của nó đến hoạt động sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là khi Việt Nam có một lượng lớn lao động trong ngành này. Mục tiêu chính của nghiên cứu là xác định tác động của việc thay đổi chính sách thuế TTĐB lên hoạt động sản xuất của nông hộ, từ đó đề xuất các khuyến nghị chính sách phù hợp.

Để đạt được mục tiêu nghiên cứu, tác giả đã sử dụng bộ dữ liệu VHLSS 2014 và hàm chi phí Translog để ước lượng độ co dãn cầu xăng dầu theo giá và độ co dãn thay thế của các yếu tố đầu vào khác cho hoạt động trồng trọt. Kết quả ước lượng cho thấy cầu xăng dầu cho trồng trọt là hàm cầu kém co dãn theo giá và xăng dầu khó có thể được thay thế bởi những hàng hóa đầu vào khác. Tuy nhiên, kết quả tính toán dựa trên đường cung và cầu xăng dầu cho hoạt động trồng trọt cho thấy việc mở rộng cơ sở thuế không ảnh hưởng nhiều đến chi phí sản xuất của nông hộ, đồng thời lại tăng nguồn thu thuế cho chính phủ. Luận văn đã phân tích chính sách thuế TTĐB dựa trên ba khía cạnh: tính hiệu quả kinh tế, tính công bằng và tính đơn giản.

Phân tích dựa trên khung lý thuyết kinh tế học về thuế cho thấy việc thay đổi cơ sở thuế TTĐB là một chính sách đạt được tính hiệu quả kinh tế do tổn thất vô ích của xã hội thấp, giúp chính phủ tăng nguồn thu ngân sách và không làm cho người dân cảm nhận được sự gia tăng thuế TTĐB trong giá bán lẻ xăng trên thị trường. Tuy nhiên, nghiên cứu cũng chỉ ra rằng thuế TTĐB mang tính chất lũy thoái, và việc áp thuế TTĐB đối với xăng dầu dùng cho sản xuất nông nghiệp có thể làm cho nông dân bị thiệt thòi. Đồng thời, việc áp thuế TTĐB lên giá bán ra và khấu trừ thuế TTĐB đầu vào có khả năng gây ra tình trạng né thuế, làm tăng chi phí hành chính của cơ quan thuế.

Từ kết quả nghiên cứu, tác giả đề xuất hai khuyến nghị chính sách chính. Thứ nhất, chính phủ không nên áp dụng mức thuế suất thấp hơn hoặc miễn thuế đối TTĐB đối với xăng cho khu vực nông nghiệp, đặc biệt trong lĩnh vực trồng trọt. Thứ hai, chính phủ nên gia tăng nguồn ngân sách cho nông nghiệp thông qua các chính sách nông nghiệp nhằm đảm bảo tính công bằng xã hội và thúc đẩy phát triển nông nghiệp theo hướng cơ giới hóa. Nghiên cứu cũng chỉ ra một số hạn chế, bao gồm việc chưa thực hiện đối với hoạt động nông nghiệp nói chung và chưa ước lượng được hàm cung xăng dầu do thiếu thông tin dữ liệu. Vì vậy, tác giả đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo là nghiên cứu về thị trường cung xăng dầu cả nước và vấn đề phân bổ ngân sách cho hỗ trợ sản xuất nông nghiệp.