Tác động của năng lực kế toán và vai trò lãnh đạo đến chất lượng báo cáo tài chính, trách nhiệm giải trình và thành quả hoạt động trong các đơn vị công tại Việt Nam

Download Luận án tiến sĩ Kế toán: Tác động của năng lực kế toán và vai trò lãnh đạo đến chất lượng báo cáo tài chính, trách nhiệm giải trình và thành quả hoạt động trong các đơn vị công tại Việt Nam

Gần đây, Việt Nam đã thực hiện nhiều cải cách tài chính công quan trọng, đặc biệt là việc ban hành các chế độ kế toán mới áp dụng cho các lĩnh vực công khác nhau. Các cải cách này nhằm giảm thiểu sự khác biệt giữa kế toán công ở Việt Nam và các quốc gia trên thế giới. Trên nền tảng lý thuyết quản lý công mới, lý thuyết thể chế, lý thuyết đại diện và lý thuyết bất định, nghiên cứu này được thực hiện nhằm khám phá và kiểm định tác động của năng lực kế toán, tác động của vai trò lãnh đạo đến chất lượng báo cáo tài chính và trách nhiệm giải trình.

Đồng thời, luận án này cũng xem xét tác động của chất lượng báo cáo tài chính và tác động của trách nhiệm giải trình đến thành quả hoạt động trong các đơn vị công tại Việt Nam. Bằng việc sử dụng phần mềm SmartPLS 3 với 235 mẫu khảo sát chính thức cùng đáp viên chủ yếu là kế toán và nhà quản trị làm việc trong các đơn vị công tại Việt Nam, tác giả đã kiểm định tám giả thuyết trong mô hình nghiên cứu của luận án.

Chắp bút luận án tiến sĩ kế toán

Kết quả cho thấy: (1) Năng lực kế toán và vai trò lãnh đạo có tác động dương đến chất lượng báo cáo tài chính; (2) Năng lực kế toán và vai trò lãnh đạo có tác động dương đến trách nhiệm giải trình; (3) Chất lượng báo cáo tài chính có tác động dương đến trách nhiệm giải trình; (4) Chất lượng báo cáo tài chính có tác động dương đến thành quả hoạt động; (5) Trách nhiệm giải trình có tác động dương đến thành quả hoạt động; (6) Trách nhiệm giải trình đóng vai trò trung gian cho tác động gián tiếp của chất lượng báo cáo tài chính đến thành quả hoạt động.

Kết quả của nghiên cứu sẽ là đóng góp quan trọng về mặt lý luận và ý nghĩa thực tiễn cho các đơn vị công tại Việt Nam trong việc thực hiện các chế độ kế toán mới theo hướng áp dụng cơ sở dồn tích đầy đủ nhằm nâng cao chất lượng báo cáo tài chính, phục vụ cho nhu cầu ngày càng gia tăng về trách nhiệm giải trình và tăng cường sự tin tưởng của người dân vào các đơn vị công. Từ đó, có thể góp phần hỗ trợ các đơn vị công trong tiến trình củng cố và nâng cao thành quả hoạt động.

Từ khóa: Năng lực kế toán, vai trò lãnh đạo, chất lượng báo cáo tài chính, trách nhiệm giải trình, thành quả hoạt động, đơn vị công, Việt Nam.

LỜI CAM ĐOAN i
LỜI CẢM ƠN ii
MỤC LỤC iii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT viii
DANH MỤC CÁC BẢNG ix
DANH MỤC CÁC HÌNH x
TÓM TẮT xi
ABSTRACT xiii
PHẦN MỞ ĐẦU 1
1. Tính cần thiết của đề tài 1
2. Mục tiêu nghiên cứu 5
3. Câu hỏi nghiên cứu 6
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 7
4.1. Đối tượng nghiên cứu 7
4.2. Phạm vi nghiên cứu 7
5. Phương pháp nghiên cứu 7
6. Ý nghĩa của đề tài 9
6.1. Đóng góp về mặt lý luận 9
6.2. Đóng góp về mặt thực tiễn 9
7. Kết cấu của đề tài 10
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU 12
1.1. Giới thiệu 12
1.2. Tổng quan các nghiên cứu nước ngoài 12
1.2.1. Nghiên cứu về các nhân tố tác động đến chất lượng BCTC trong khu vực công 12
1.2.2. Nghiên cứu về các nhân tố tác động đến trách nhiệm giải trình trong khu vực công 17
1.2.3. Nghiên cứu về các nhân tố tác động đến thành quả hoạt động trong khu vực công 22
1.3. Tổng quan các nghiên cứu trong nước 27
1.3.1. Nghiên cứu về các nhân tố tác động đến chất lượng BCTC trong khu vực công 27
1.3.2. Nghiên cứu về các nhân tố tác động đến trách nhiệm giải trình trong khu vực công 29
1.3.3. Nghiên cứu về các nhân tố tác động đến thành quả hoạt động trong khu vực công 29
1.4. Nhận xét tổng quan nghiên cứu 31
1.4.1. Đối với nghiên cứu nước ngoài 31
1.4.2. Đối với nghiên cứu trong nước 33
1.5. Xác định khoảng trống nghiên cứu 36
1.6. Kết luận chương 1 38
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT 39
2.1. Giới thiệu 39
2.2. Tổng quan tài chính và kế toán các đơn vị thuộc khu vực công tại Việt Nam 39
2.3. Các khái niệm nền tảng 41
2.3.1. Năng lực kế toán 41
2.3.2. Vai trò lãnh đạo 43
2.3.3. Chất lượng báo cáo tài chính 45
2.3.4. Trách nhiệm giải trình 48
2.3.5. Thành quả hoạt động 50
2.4. Lý thuyết nền 52
2.4.1. Lý thuyết quản lý công mới (New public management) 52
2.4.2. Lý thuyết thể chế (Institutional Theory) 54
2.4.3. Lý thuyết bất định (Contingency Theory) 58
2.4.4. Lý thuyết đại diện (Agency Theory) 60
2.5. Phát triển các giả thuyết nghiên cứu 63
2.5.1. Tác động của năng lực kế toán đến chất lượng báo cáo tài chính 64
2.5.2. Tác động của vai trò lãnh đạo đến chất lượng báo cáo tài chính 66
2.5.3. Tác động của vai trò lãnh đạo đến trách nhiệm giải trình 68
2.5.4. Tác động của năng lực kế toán đến trách nhiệm giải trình 69
2.5.5. Tác động của chất lượng BCTC đến trách nhiệm giải trình 71
2.5.6. Tác động của chất lượng BCTC đến thành quả hoạt động 73
2.5.7. Tác động của trách nhiệm giải trình đến thành quả hoạt động 74
2.5.8. Tác động gián tiếp của chất lượng BCTC đến thành quả hoạt động thông qua vai trò trung gian của trách nhiệm giải trình 76
2.6. Mô hình nghiên cứu đề xuất 77
2.7. Kết luận chương 2 78
CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 79
3.1. Giới thiệu 79
3.2. Quy trình nghiên cứu 79
3.3. Thang đo các khái niệm nghiên cứu 83
3.4. Phương pháp nghiên cứu định tính 87
3.4.1. Phương pháp phỏng vấn chuyên gia 87
3.4.2. Chọn mẫu chuyên gia 88
3.4.3. Thiết kế bảng phỏng vấn chuyên gia 90
3.4.4. Kết quả nghiên cứu định tính 91
3.5. Phương pháp nghiên cứu định lượng 91
3.5.1. Nghiên cứu định lượng sơ bộ 91
3.5.1.1. Mẫu và phương pháp chọn mẫu 92
3.5.1.2. Công cụ và phương pháp xử lý dữ liệu 93
3.5.2. Nghiên cứu định lượng chính thức 95
3.5.2.1. Mẫu và phương pháp chọn mẫu 95
3.5.2.2. Phương pháp thu thập dữ liệu 98
3.5.2.3. Công cụ và phương pháp xử lý dữ liệu 99
3.5.2.4. Các bước phân tích dữ liệu 100
3.6. Kết luận chương 3 108
CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 109
4.1. Giới thiệu 109
4.2. Kết quả nghiên cứu định tính 109
4.2.1. Đánh giá sự phù hợp của mô hình nghiên cứu 110
4.2.2. Đánh giá sự phù hợp của thang đo 111
4.3. Kết quả nghiên cứu định lượng sơ bộ 115
4.3.1. Đánh giá độ tin cậy của thang đo 116
4.3.2. Đánh giá giá trị hội tụ của thang đo 117
4.3.3. Đánh giá giá trị phân biệt của thang đo 118
4.4. Kết quả nghiên cứu định lượng chính thức 120
4.4.1. Thống kê mô tả mẫu khảo sát 120
4.4.2. Kiểm định mô hình đo lường 123
4.4.3. Kiểm định chệch do phương pháp 124
4.4.4. Kiểm định mô hình cấu trúc 125
4.4.5. Kiểm định sự khác biệt giữa các nhóm biến định tính 129
4.5. Bàn luận kết quả nghiên cứu 133
4.6. Kết luận chương 4 142
CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý 143
5.1. Giới thiệu 143
5.2. Kết luận 143
5.2.1. Tổng kết quá trình nghiên cứu 143
5.2.2. Kết quả nghiên cứu định tính 144
5.2.2. Kết quả nghiên cứu định lượng 145
5.3. Hàm ý 147
5.3.1. Hàm ý lý thuyết 147
5.3.2. Hàm ý quản trị 151
5.4. Hạn chế và hướng nghiên cứu mới 155
5.5. Kết luận chương 5 158
KẾT LUẬN 159
DANH MỤC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ 1
TÀI LIỆU THAM KHẢO 2

LA09.078_Tác động của năng lực kế toán và vai trò lãnh đạo đến chất lượng báo cáo tài chính, trách nhiệm giải trình và thành quả hoạt động trong các đơn vị công tại Việt Nam