Biểu Tượng Thiên Thai Trong Văn Học Trung Đại Trung Hoa Và Việt Nam Từ Góc Nhìn Của Tinh Thần Sinh Thái Lão – Trang

1. Thông tin bài báo

• Tên bài báo: BIỂU TƯỢNG THIÊN THAI TRONG VĂN HỌC TRUNG ĐẠI TRUNG HOA VÀ VIỆT NAM TỪ GÓC NHÌN CỦA TINH THẦN SINH THÁI LÃO – TRANG
• Tác giả: Doãn Thị Huế
• Số trang: 254-261
• Năm: 2021
• Nơi xuất bản: Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ
• Từ khoá: Biểu tượng thiên thai, sinh thái Lão – Trang, văn học Trung Hoa và Việt Nam

2. Nội dung chính

Bài viết “Biểu tượng thiên thai trong văn học trung đại Trung Hoa và Việt Nam từ góc nhìn của tinh thần sinh thái Lão – Trang” của tác giả Doãn Thị Huế, khai thác biểu tượng “thiên thai” trong văn học trung đại dưới góc độ triết lý sinh thái của Lão – Trang. Bài viết nhấn mạnh sự khác biệt trong tư duy giữa phương Tây và phương Đông về mối quan hệ giữa con người và tự nhiên. Trong khi phương Tây coi con người là trung tâm, có quyền thống trị tự nhiên, thì phương Đông, đặc biệt là dưới ảnh hưởng của triết lý Lão – Trang, lại đề cao sự hài hòa, thuận theo tự nhiên. Tác giả cho rằng, tinh thần sinh thái của người phương Đông đã từ “tự phát” trở thành “tự giác” khi gặp gỡ với tư tưởng của Lão – Trang, và biểu tượng “thiên thai” đã trở thành nơi thể hiện rõ nhất tinh thần đó trong văn học trung đại Trung Hoa và Việt Nam.

Tác giả cũng đi vào phân tích khái niệm “thiên thai” không chỉ là một địa danh cụ thể mà đã trở thành một biểu tượng văn hóa, chỉ những vùng đất tiên cảnh, nơi con người có thể sống hòa hợp với tự nhiên. Bài viết đã khảo sát nhiều tác phẩm văn học cổ điển Trung Hoa và Việt Nam để thấy được sự xuất hiện thường xuyên của biểu tượng này. “Thiên thai” trong văn học thường được mô tả là những khu rừng nguyên sinh với hệ sinh thái đa dạng, phong phú, cách biệt với thế giới con người. Tác giả nhấn mạnh, biểu tượng này không chỉ là ký ức văn hóa về một vùng đất lý tưởng mà còn là nơi lưu giữ tâm thức về một hệ sinh thái nguyên thủy, nơi con người có thể tìm thấy sự bình yên và kết nối với thiên nhiên. Các hình ảnh rừng núi, sông suối, các loài động thực vật kỳ lạ, đều góp phần tạo nên một không gian “thiên thai” vừa bí ẩn vừa thu hút.

Từ góc độ tinh thần sinh thái Lão – Trang, bài viết cho thấy “thiên thai” không chỉ là nơi lưu giữ tâm thức về một hệ sinh thái nguyên thủy mà còn là nơi con người học cách thích nghi với tự nhiên. Bài viết phân tích mô hình “tiểu quốc quả dân” của Lão Tử và cách nó được các văn nhân trung đại cụ thể hóa trong các tác phẩm của mình. Các tác phẩm như “Đào hoa nguyên ký”, “Lâm tuyền vãn” và nhiều bài thơ khác đều thể hiện một lối sống nông nghiệp giản dị, tự cung tự cấp, nơi con người sống hài hòa với tự nhiên, không ham muốn vật chất và tranh giành quyền lực. Bên cạnh đó, các tác giả trung đại cũng thường ví khung cảnh làng quê thanh bình, nơi con người sống gần gũi với thiên nhiên, như một cõi “thiên thai” giữa trần gian. Điều này cho thấy khát vọng hòa nhập với tự nhiên là một bản năng thường trực trong trái tim của người phương Đông. Tóm lại, bài viết khẳng định rằng biểu tượng “thiên thai” trong văn học trung đại chứa đựng những giá trị sinh thái sâu sắc, nhắc nhở con người về tầm quan trọng của việc bảo vệ tự nhiên và sống hòa hợp với nó.