Dạy Học đọc Hiểu Văn Bản đa Phương Thức Cho Học Sinh Lớp 10

1. Thông tin bài báo

• Tên bài báo: DẠY HỌC ĐỌC HIỂU VĂN BẢN ĐA PHƯƠNG THỨC CHO HỌC SINH LỚP 10
• Tác giả: Châu Kim Vàng
• Số trang: 55-65
• Năm: 2023
• Nơi xuất bản: Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ
• Từ khoá: Chương trình giáo dục phổ thông môn Ngữ văn 2018, văn bản đa phương thức, dạy học đọc hiểu văn bản đa phương thức

2. Nội dung chính

Bài báo tập trung nghiên cứu về việc dạy học đọc hiểu văn bản đa phương thức cho học sinh lớp 10 trong bối cảnh chương trình giáo dục phổ thông môn Ngữ văn 2018 đã đưa loại văn bản này vào nội dung dạy học. Tác giả nhấn mạnh rằng việc dạy đọc hiểu văn bản đa phương thức đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển năng lực giao tiếp của học sinh. Tuy nhiên, chương trình hiện hành mới chỉ yêu cầu học sinh viết và nói văn bản đa phương thức ở một số lớp và giới hạn ở loại văn bản thông tin và nghị luận. Do đó, bài viết đề xuất một số biện pháp dạy học đọc hiểu văn bản đa phương thức cho học sinh lớp 10, sử dụng các phương pháp phân tích, tổng hợp lý thuyết, điều tra và thực nghiệm sư phạm để giải quyết vấn đề. Kết quả thực nghiệm cho thấy tính khả thi của các biện pháp được đề xuất.

Tác giả đã tổng quan các quan niệm khác nhau về văn bản đa phương thức, định nghĩa đây là loại văn bản kết hợp giữa kênh ngôn ngữ và các phương tiện khác như ký hiệu, sơ đồ, biểu đồ, hình ảnh, âm thanh. Bài báo cũng khảo sát chương trình Ngữ văn lớp 10 để thấy rõ vai trò và sự xuất hiện của văn bản đa phương thức, từ đó thấy được sự cần thiết của việc dạy học đọc hiểu loại văn bản này. Theo đó, việc dạy đọc hiểu văn bản đa phương thức không chỉ tập trung vào nội dung mà còn chú trọng đến cách kết hợp các phương tiện giao tiếp khác nhau, từ đó giúp học sinh nhận biết và phân tích được hiệu quả biểu đạt của từng yếu tố. Nội dung văn bản đa phương thức trong chương trình được chia thành mạch đọc hiểu và mạch tạo lập, bao gồm cả văn bản thông tin, văn học và nghị luận.

Dựa trên các nghiên cứu lý thuyết và thực tiễn, tác giả đề xuất năm biện pháp dạy học đọc hiểu văn bản đa phương thức cho học sinh lớp 10. Thứ nhất, trang bị kiến thức nền cho học sinh thông qua lớp học trực tuyến và các hoạt động thảo luận trên lớp. Thứ hai, xây dựng và sử dụng hệ thống bài tập đa dạng để phát triển năng lực đọc hiểu. Thứ ba, tổ chức các hoạt động trải nghiệm bằng việc sử dụng video bài giảng, giúp học sinh có cái nhìn trực quan hơn về quá trình dạy học. Thứ tư, hướng dẫn học sinh tìm hiểu thông tin từ nhiều kênh khác nhau, từ kênh chữ đến kênh hình. Thứ năm, hướng dẫn học sinh tìm hiểu bố cục và cách sắp xếp các kênh biểu đạt trong văn bản đa phương thức. Các biện pháp này được thiết kế để phát triển toàn diện năng lực đọc hiểu của học sinh. Cuối cùng, bài báo tiến hành thực nghiệm sư phạm với hai biện pháp cụ thể (xây dựng và sử dụng bài tập, tìm hiểu bố cục văn bản) và cho thấy hiệu quả tích cực trong việc nâng cao năng lực đọc hiểu của học sinh.