1/ Thông tin bài báo
- Tên bài báo: ÁP DỤNG QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU BÀI HỌC NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
- Tác giả: Huỳnh Thị Thúy Diễm, Nguyễn Kỳ Tuấn Sơn
- Số trang: 173-181
- Năm: 2023
- Nơi xuất bản: Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ
- Từ khóa: Giáo viên trung học phổ thông, năng lực nghiên cứu khoa học, nghiên cứu bài học
2/ Nội dung chính
Bài báo nghiên cứu về việc áp dụng quy trình nghiên cứu bài học (NCBH) nhằm phát triển năng lực nhận thức về nghiên cứu khoa học (NCKH) cho giáo viên trung học phổ thông (GVTHPT). Nghiên cứu sử dụng mô hình nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng. Kết quả cho thấy, sau khi tham gia tập huấn về NCBH, GVTHPT nhận thức rõ tầm quan trọng của việc đa dạng hóa phương pháp tập huấn và ứng dụng các biểu mẫu trong quá trình NCBH để thu thập dữ liệu nghiên cứu. Điều này thể hiện sự hiểu biết sâu sắc hơn về bản chất của NCBH, không chỉ là một hoạt động sinh hoạt chuyên môn mà còn là một quá trình nghiên cứu khoa học. Hơn nữa, GVTHPT đồng ý rằng các kỹ năng cần thiết khi thực hiện NCBH tương đồng với kỹ năng của NCKH, bao gồm việc thu thập số liệu. Đặc biệt, các giáo viên đồng ý cao với ý kiến NCBH cũng yêu cầu thu thập số liệu tương tự như NCKH, một khía cạnh ít được chú ý trước đây trong quá trình NCBH.
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng NCBH có nguồn gốc từ Nhật Bản vào cuối thế kỷ 19, mục tiêu ban đầu là cải thiện chất lượng giáo viên. Quy trình NCBH bao gồm các bước: thiết kế bài học, dạy thử nghiệm, quan sát quá trình học tập của học sinh, thảo luận, phản hồi, điều chỉnh và chia sẻ kết quả. Tại Việt Nam, NCBH được áp dụng chính thức từ năm 2014 trong các buổi sinh hoạt tổ chuyên môn, góp phần nâng cao chất lượng dạy và học. Thực tế, NCBH đã được áp dụng rộng rãi trong nghiên cứu khoa học giáo dục từ năm 2008 và được xem là một hình thức nghiên cứu hành động, hay nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng. Nghiên cứu cũng cho thấy sự tương quan giữa quy trình NCBH và quy trình NCKH. Cụ thể, bước lập kế hoạch NCBH tương ứng với việc xác định vấn đề và thiết kế nghiên cứu trong NCKH; bước dạy thử nghiệm và quan sát tương ứng với thực nghiệm và thu thập thông tin; bước phản hồi và chỉnh sửa tương ứng với phân tích và rút ra nhận xét. Do đó, quá trình NCBH thực chất là một quá trình NCKH thu nhỏ.
Nghiên cứu sử dụng phương pháp khảo sát, phỏng vấn giáo viên sau khi tham gia tập huấn NCBH. Kết quả khảo sát cho thấy rằng phần lớn GVTHPT nhận thấy mối tương đồng giữa NCBH và các bước của NCKH như lựa chọn đề tài, xác định mục tiêu, đặt câu hỏi, thu thập, phân tích số liệu và viết báo cáo. Đặc biệt, sau tập huấn, GVTHPT nhận thức được rằng quá trình NCBH không chỉ dừng lại ở việc cải tiến phương pháp giảng dạy mà còn giúp họ phát triển năng lực nghiên cứu khoa học, bao gồm cả năng lực nhận thức và năng lực thực hành. Những phát hiện này khẳng định rằng việc áp dụng NCBH không chỉ giúp giáo viên nâng cao chuyên môn mà còn phát triển năng lực nghiên cứu, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục. Nghiên cứu cũng gợi ý rằng, để phát triển hiệu quả năng lực NCKH, các trường phổ thông cần chú trọng hơn đến việc chuẩn bị kỹ lưỡng các biểu mẫu hỗ trợ cho quá trình NCBH.